Gisteren was ik naar Limburg getogen om oude vrienden te bezoeken, een sentimental journey waarbij ook een wandeling door het Limburgse heuvelland past.
Gezicht vanaf de Gulpener berg
Na een vreselijke terugtocht over de opgestopte A2 was ik net op tijd om nog een kopje thee te drinken met mijn geliefde. Daarna vertrokken we naar Rotterdam alwaar de Garage haar tienjarig bestaan vierde. Ter gelegenheid daarvan vond de kunst-quizzz van trendbeheer plaats waarbij mee doen belangrijker was dan winnen
Kunst-quizzz met quizmaster par excellence Jeroen Bosch
Mijn geliefde komt oorspronkelijk uit Zeeuws Vlaanderen en zij had kaartjes gekocht voor het optreden van Broeder Dieleman in Rotown. Daar spoedden we ons vanuit de Garage naar toe. Ik had wat gemengde gevoelens over de muziek die de groep maakt, ik vind het bijzonder authentiek maar ook somber en niet echt vrolijk. De opnames zijn wat vlak en de muziek is als het Zeeuwse land, gereformeerd en het straalt een bepaalde eenzaamheid uit. Het optreden was echter een enorm dynamisch gebeuren. Tonnie Dieleman, de voorman en initiatiefnemer van de groep, heeft een enorme presence en mede door een aantal Zeeuwen in het publiek werd het een enthousiaste gebeurtenis. Deze Dieleman blijkt zelf ook aan knipkunst te doen. Hij wordt daarbij geïnspireerd door een onderzoek naar prentenknippers, w.o. Jan de Prentenknipper uit Zeeland en de Urkse Jan de Knipper. Dieleman gebruikt dit werk zelf voor de publiciteit van Broeder Dieleman en vrij werk. Hierover opende een tentoonstelling bij Jantje in Kwadraat in Urk. Ook uit de liedteksten die bijzonder poëtisch zijn blijkt een sterke band met de Zeeuwse cultuur. Het was een wonder om bij een dergelijk toch folk-achtig optreden een zangeres met een theremin bezig te zien, het instrument werd bijzonder vaardig gebruikt en droeg sterk bij aan het bandgeluid.
Hoogtij was vanavond ondanks het weer een groot succes. Er waren rondleidingen met grote groepen belangstellenden, veel enthousiaste bezoekers en het getoonde werk was erg de moeite waard. Ik was zelf al bij een aantal tentoonstellingen geweest, maar bij deze nog een indruk van wat ik nog meer zag:
Bij Quartair opende vorige week al de tentoonstelling Eigen beweging van Marica Endhoven: twee van oorsprong Rotterdamse kunstenaars, Dwight Marica en Ellen Endhoven, zijn naar Den haag verhuisd en werken al weer jaren samen onder deze naam. Zij zijn beiden multi-disciplinair, maar laten hier vlak werk zien. Toch plaatste Marica een sculptuur centraal van een aantal grote schilderijen bij wijze van focuspunt. Die schilderijen zien er expressionistisch uit, maar ze zijn met grote aandacht zijn gemaakt. Hij werkt met verf in laagjes waarin hij delen weer weg haalt waardoor een mooi gekleurd landschap ontstaat. De grote schilderijen worden gemaakt door eerst een soort dijkjes te schilderen en de zo ontstane vlakken vol te gieten met verf. Op deze wijze ontstaat een gelaagd oppervlak dat tegenstrijdig werkt, maar bijzonder levendig en effectief oogt. Endhoven toont tekeningen die tijdens de Corona-pandemie zijn ontstaan. Onder invloed van alles wat gebeurde maakte zij inkttekeningen met golven waarin ze met kleur verder werkte. Het resultaat zijn tekeningen die uit een andere wereld lijken te komen, de verwarring en angst uit die periode zijn er in terug te herkennen.
Dwight Marica
Dwight Marica
Dwight Marica
Ellen Endhoven
Ellen Endhoven
Ellen Endhoven
Bij 1646 is werk te zien van een Spaanse kunstenaar, Carmen Roca Igual, in de tentoonstelling Tan Lines from a Spiritual Retweet. De kunstenaar onderzoekt hoe het zoeken naar identiteit zich uit en welke invloeden sociale media als Tik Tok daar op uitoefenen. het resultaat is een tentoonstelling die me erg aan de films van Pedro Almodóvar doen denken, ten eerste al door de Spaanse setting die gesuggereerd wordt. De achterste expositieruimte is veranderd in een patio, een binnenplaats tussen huizenblokken met ramen die daarop uitkijken. In een daarvan staat een vrouw met een telefoon die zich ergert aan het geluid van de daar vertoonde video en het publiek. Die vrouw blijkt de moeder van de kunstenaar te zijn. In de patio staan tafels met plastic kleedjes en stoeltjes, beiden fel rood gestippeld. Bezoekers kunnen vanuit die stoeltjes de video bekijken waarin vrouwen proberen zich een identiteit te geven door wat ze doen. Aan het einde rennen twee meisjes na elkaar enthousiast en behoorlijk gemaniëreerd begroet te hebben de zee in, wat de kunstenaar dan ziet als een wedergeboorte. In de voorruimte zijn nog wat Spaanse taferelen te zien en een andere video, Clean Talk waarin vrouwen zich met elkaar onderhouden in standaardsituaties zoals bij een wasplaats. In het rond hangen werken met de bezigheden die zij normaal hebben zoals het uit het raam hangen boven geraniums of het aan de lijn hangen van was. Alles bij elkaar is het een bijzonder interessante installatie die een mooi beeld geeft van de identiteitscrisis van de hedendaagse Spaanse vrouw.
Clean Talk
Hangen boven de geraniums: Women in Labour
K girls hanging up their parent’s laundry
Video achter ruimte: Apatía y Devoción
Wedergeboorte…
Patio: Overzicht achter ruimte
De tentoonstelling Non-Profit bij Nest vond ik ook erg geslaagd. Farida Sedoc is gevraagd het samen te stellen en zij is uit gegaan van kunstenaars die hun praktijk in hun maatschappelijke activiteiten laten overlopen. Sedoc is daar zelf een goed voorbeeld van met de manier waarop ze in haar kunstenaarschap maatschappelijke begrippen als economie, geld, gemeenschap en erfgoed verwerkt. Zo ontwerpt ze jaarlijks haar eigen munt waarvoor ze een persoonlijk en algemeen archief gebruikt. De kunstenaars waarvan werk te zien is maken deel uit van haar persoonlijke netwerk en zij selecteerde ze omdat ze gelijk gestemd zijn. Bijzonder vond ik hoe grafisch ontwerpster Eline Mul deel uitmaakte van het opbouwproces door in de scenografie en het ontwerp van het begeleidende boekje een collage met werk van alle deelnemende kunstenaars van Farida Sedoc te verwerken. Zij deed dat door het werk op alle mogelijke manieren te knippen, weer bij elkaar te plakken, op te blazen en wat je er allemaal maar mee kunt doen. Het resultaat is naar mijn idee erg geslaagd.
Farida Sedoc: Declaration of Rights, Coin by hosselaer
Eline Mul: scenografie tentoonstelling
Roxette Capriles: Wishful Thinking Well
met fantastisch plafond
Van opzij gezien. Ieder wordt uitgenodigd zelf valuta te maken en in de put te gooien
Herbert Luciole (Barnaby Monk en Laetitia Migliore): Digital Riot Shield
Herbert Luciole (Barnaby Monk en Laetitia Migliore): Digital Riot Shield
Bij galerie Sophie opende een tentoonstelling van Harald van Noordt en Jef Stapel, het werk deed het goed bij elkaar. Het kleurgebruik is bij beiden nogal ingehouden en de formaten van het werk zijn ook niet bijzonder groot wat al te grote confrontaties voorkomt. Ik zag in dat werk een mooi materiaal gebruik waarbij het werk van van Noordt vaak landschappelijk is en dat van Stapel puur abstract.
Ook hier volle bak met de kunstenaars centraal
Jef Stapel
Harald van Noordt
Van Noordt en Stapel
Jef Stapel
Jef Stapel
Harald van Noordt
…ism nodigde Roman Nieuweboer uit om een installatie te maken. Nieuweboer maakt performatieve installaties waarbij hij zichzelf niet spaart. In de installatie die hij bij …ism maakte onder de naam Toegang/Entrance betrekt hij nadrukkelijk ook het publiek bij het werk. Als ik de voorruimte binnen kom blijkt dat de toegang tot de projectruimte is afgesloten door een muur. De kunstenaar vraagt me die muur om te duwen en aarzelend begin ik de behoorlijke massa in beweging te krijgen. Zal die omvallen, wordt die opgevangen op een bepaalde hoogte? Nee, als ik door duw valt het geval met een klap omlaag, (in mijn geval) schijnt fel licht in mijn gezicht en zie ik schaduwen van mensen die tegenover me in de volgende ruimte zitten. Mij wordt verzocht over de omgeduwde massa door te lopen en in de ruimte stappen. De massa wordt weer omhoog geduwd en ik zit in het donker tegen een dichte ingang aan te kijken. Op een bepaald moment wordt een projectie vertoond van een eerdere performance die Nieuweboer zelf uitvoerde en die bij hem naar ik aanneem ook een onzekerheid veroorzaakte die ook mij beving. Het is een interessante kunstenaar waarvan ik wel meer wil zien.
Toegang geblokkeerd
En het gezicht vanuit de achterliggende ruimte
Als laatste was ik nog even bij HOK Gallery waar vorige week een tentoonstelling van Leonor Faber-Jonker opende. Zij maakt subtiele collages die op een bijzonder fraaie manier gepresenteerd worden, ware Objects of Desire zoals de titel van de tentoonstelling luidt. De collages zijn gemaakt met afbeeldingen uit de catalogus van een Kunst- en Antiekveiling die op allerlei manieren zijn bewerkt. De kunstenaar heeft zich zo al die begeerlijke objecten eigen gemaakt.
Dat West, de instelling die op dit moment in de voormalige (en tegenwoordig onze) Ambassade is gehuisvest, een actief clubje is lijkt me inmiddels genoegzaam bekend. Naast tentoonstellingen en andere kunstzinnige activiteiten halen ze soms vergeten activisten naar boven (die maar al te vaak tegen de kunst aan schurken of op kunstzinnige wijze een activisme praktiseren). Daarnaast doen zij veel aan educatie en stimuleren zij onderzoek, in de meeste gevallen in samenwerking met andere gerenommeerde instituten. Hun maatschappelijk engagement staat daarbij buiten kijf.
In het cultureel weekend dat met uitmarkt om de hoek en allerlei open instellingen in de stad het cultureel seizoen inwijdde vond in West het Ambassadefestival plaats, een programma met een breed amalgaam aan activiteiten die West brengt. Zo werd zondagmiddag een presentatie van de bibliotheek van kunsthistoricus Evert van Uitert georganiseerd. Door omstandigheden moest die bibliotheek verhuizen en na het tevergeefs bij een antiquariaat te hebben geprobeerd kwam op gegeven moment het idee op de boeken bij West onder te brengen en te activeren. Van Uitert was kunsthistoricus en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde veel over van Gogh en een deel van zijn publicaties heeft hij aan het van Gogh Museum geschonken. De rest is nu op advies van Menno Doornbos, die op diverse wijzen bij West is betrokken, in de voormalige bibliotheek van de Amerikaanse ambassade opgenomen. De idee is de bibliotheek toegankelijk te maken en veel mensen in aanraking te laten komen met boeken die ze nog niet kennen. Daarnaast zijn voormalige promovendi van Evert van Uitert uitgenodigd daarin onderzoek te doen. Voor deze presentatie heeft Anthony Blokdijk een keuze gemaakt die op dit moment gepresenteerd wordt, dertig boeken die een beeld geven van de brede belangstelling die van Uitert had. Blokdijk, genoeglijk bekend in het Haagse, heeft de afgelopen maanden de bibliotheek gecatalogiseerd en geordend en had dus een goed overzicht van wat aanwezig is.
Akiem Helmling kondigt aan
en kunsthistorica Claudine Chavannes-Mazel (verantwoordelijk voor de bibliotheek) en Menno Doornbos leggen uit
Vanuit een hoekje kijkt van Uitert to op dit alles.
keuze Blokdijk: Mythen van het atelier met een bijdrage van de hoogleraar
Ook hieraan droeg van Uitert bij: Er is eene Rijksacademie, over ruimte voor kunstenaars
Peninsula, een kunstenaarsinitiatief uit Eindhoven, bracht deze bundel uit naar aanleiding van het tienjarig bestaan met een bijdrage van van Uitert.
Dit lijkt erg op een overdrukje, een artikel van van Uitert over de geschiedenis van de moderne kunst.
Marian Plug: Gronden van het schilderen met bijdragen van Evert van Uitert
De bibliotheek zoals die in de Ambassade te zien is.
Na de presentatie van de bibliotheek van Evert van Uitert werd een ander boek gepresenteerd dat ook eerder tijdens de Documenta XV in Kassel werd gepresenteerd: Making Matters. Het is het resultaat van vier jaar onderzoek naar de mogelijkheden om kunst, design, technologie, sociologie en ecologie samen te laten werken om verder te komen met de grote problemen van deze wereld. Florian Cramer gaf een korte lezing over het project dat in samenwerking met Het Nieuwe Instituut, de Willem de Koning Academie, West Den Haag en de Leidse Universiteit wordt uitgevoerd. Het boek is een compendium van mogelijkheden en voorbeelden. Er kan door iedereen die geïnteresseerd is bijgedragen worden om het uit te breiden.
In het kader van Back to Normal is Hgtomi Rosa te gast bij Quartair bij gebrek aan eigen presentatieruimte. Het resultaat is dat zes kunstenaarsinitiatieven daar met hun kunstenaars exposeren wat een bijzonder divers geheel oplevert. De ruimte van Quartair ademt echter aangenaam, dus het geheel is goed te waarderen. Niet in het minst, omdat Quartair Barney de Krijger terug haalde als gast. Fijn om zijn werk weer te zien in Den Haag. Temeer daar zijn foto’s me nostalgisch maken over een tijd waarin kunst wat meer vanzelfsprekend leek.
Wat de manifestatie Back to Normal aangaat: als kennismaking met de Alternative Art Guide is dit een nuttige gebeurtenis. De kunstenaarsinitiatieven die naar Den Haag zijn gehaald geven een divers beeld van wat in andere delen van de wereld in het non-commerciële platform/initiatievenland getoond wordt. De uitgenodigde kunstenaars vond ik van wisselend niveau. Als kennismaking met de genodigde instellingen had ik wel meer willen zien, maar misschien heb ik dingen gemist. Het verband tussen de kunstenaars en de instellingen was niet altijd even duidelijk en wat meer profilering vanuit de genodigde instellingen had in meerdere opzichten geholpen dit project te waarderen. Ik was wel onder de indruk van het gesprek met Sasha Dees door het beeld wat werd geschetst van de weerbaarheid van geïsoleerde kunstenaars op soms kleine eilanden die toch wegen vinden om hun werk naar buiten te brengen. Al met al was het een levendig weekeinde waarin veel te beleven viel. The Hague Contemporary Art Weekend weet zo met een flink pakket activiteiten het publiek te trekken naar onze culturele instellingen. Bij deze nog een indruk van het getoonde in Quartair:
Barney de Krijger: Photographic Installation@XRAY Gallery – 2008
Barney de Krijger: Voyage into a Mirror
Barney de Krijger: Publiek bij de Zeebelt met veel bekende Haagse gezichten
Manuchar Okrostsvaridse: Since the Sun Shines on Roses and Dung Equally
Elene Rakviashrili: Looking from Afar
Dana LaMonda: Vanishing Point – 2022
Lehna Huie: I Have Never Felt Sorrow Without Reason – 2021 – 2022
Letizia Cassetta: Dove finiscono gli instanti? – 2021
Quing Qu: She opened her eyes, and green – 2022
Barney de Krijger: Traveling Eye
Lehna Huie: Moments in Time – 2021
Letizia Cassetta: Dove finiscono gli instanti? – 2021
chmkoome's blog 