Madrid part 7: Arte americano en la colección Thyssen

27 februari 2022

Het Thyssen Bornemisza museum heeft op dit moment een tentoonstelling met Amerikaanse schilderkunst uit de collectie naar aanleiding van een onderzoek wat over dit onderwerp plaats vindt. Een interessante tentoonstelling met bijzonder werk van en aantal bekende kunstenaars, zeker als je zoals ik in de ontwikkeling van het modernisme in de VS bent geïnteresseerd.
In de tentoonstelling worden veel landschapsschilderijen uit de negentiende eeuw getoond: de immense natuur in het nieuwe continent is een prachtig onderwerp voor de schilders in die tijd. In de twintigste eeuw merk je echter dat de cultuur het over neemt. De Verenigde Staten ontwikkelen zich als maatschappij en de kunstenaars laten dat zien: het begint al met meer belangstelling voor de mens met portretschilderkunst en architectuur. Maar dan begint ook de stedelijke omgeving zich te ontwikkelen en ook de industrie en haar productielijnen worden onderwerp van de zich evenzeer ontwikkelende schilderkunst, net als de sociale problematiek die daarbij ontstaat. Door de Europese kunstenaars die in Amerika verschijnen wordt ook het modernisme geïntroduceerd en na de tweede wereldoorlog ontwikkelt zich een waarlijk Amerikaanse kunst met het abstract expressionisme en de pop art. In deze tentoonstelling wordt deze ontwikkeling heel mooi getoond.

Roy Liechtenstein: Woman in bath 1953
Willem de Kooning: Abstractie – 1949 – 1950
Georgia O’Keeffe: From the plains II – 1954
Mark Rothko: Untitled – 1961
Charles Burchfield: Orion in winter – 1962
Jackson Pollock: Untitled – 1945
Andrew Wyeth: Malamute – 1976
Edward Hopper: Hotelroom – 1931
John Singer Sargent: Venetian Onionseller – 1980 – 1982
Ben Shahn: Identity – 1968
Ben Shahn: French Workers – 1942
Willem de Kooning: Red Man with Moustache – 1971
Arshile Gorky: Good Hope Road II, Pastoral – 1945
John Marin: Figures in a waiting room – 1931
Ben Shahn: Carnival 1946
Frank Stella: Untitled – 1962
Joseph Albers: Casa Blanca B – 1947 – 1954
Robert Rauschenberg: Express – 1963
James Rosenquist: Smoked Glass – 1962
Joseph Cornell

Museo Thyssen Bornemisza

The Bay Area: Opening of the new SF MoMA

14 mei 2016

Bij toeval werd vandaag het nieuwe SF MoMA geopend, dat wil zeggen, de nieuwbouw die tegen het alweer oude gedeelte van Botta is aangezet. Dat museum van Botta had ik ook nog niet gezien, in de tijd dat ik er woonde was het museum voor moderne kunst van San Francisco ergens anders gelegen en was het wat mij betreft wat stoffig. Ik was ook erg nieuwsgierig naar het gebouw van Botta toen het geopend werd, maar ben in geen vijfendertig jaar in de VS geweest. Nu deze buitenkans zich voordeed ben ik met mijn perskaart naar de opening gegaan en heb voor de officiele opening rustig rond kunnen lopen. Ik vind het direct mooier en interessanter dan het NY MoMA en het samengaan van oud en nieuw is fantastisch gelukt in een druk bebouwd gedeelte van de stad. De collectie is ook breder dan ik had vermoed door mijn eerdere ervaringen, bij deze een indruk:

Nabij de persingang al direct indrukwekkend werk van Richard Serra

Onder een prachtige tekening van Sol Lewitt wacht het personeel op de crowd

Elsworth Kelly: Colours on a wall en Study for Ormesson beiden van 1950. In zijn tijd in Parijs bestudeerde Kelly stedelijke structuren en ook architecturale details als schoorstenen, viaducten en dergelijke

Robert Smithson: Island of broken concrete – 1969

Robert Smithson: Nonsite (Essen soil and mirrors) – 1969

Eva Hesse: Untitled or Not Yet – 1966

Robert Rauschenberg: White Painting (three panel) – 1951 Rauschenberg onderzocht de minimale vereisten om tot een schilderij te komen. John Cage noemde dit werk enthousiast “vliegvelden voor licht, schaduw en deeltjes” waarbij hij ze zag als ontvankelijke oppervlakken die reageren op de wereld er omheen. Hij zou hierdoor geinspireerd zijn tot zijn stuk 4’33” dat een jaar later in première ging

Clyfford Sill: PH 971 – 1957

Peter Voulkos: Tientos – 1957

Joseph Albers: untitled

Giorgio de Chirico: Les Contrariétés du penseur – 1915

Alexander Calder is goed vertegenwoordigd, zoals hier bij de hippe verticale groenvoorziening

en hier in zijn eigen ruimte

Fantastische presentatie!

Elsworth Kelly wordt gefeatured bij deze opening met ook recenter werk

Prachtige grote ramen in het trappenhuis geven uitzicht op de terassen

Elsworth Kelly: Spectrum I – 1953 en  Spectrum Colours Arranged by Chance – 1951-1953

Robert Ryman: Conduct – 1993

Richard Serra: 1-1-1-1 – 1969 – 1986

Buce Nauman: A Rose Has No Teeth – 1966 Een uitspraak van Wittgenstein. Origineel bedacht als een loden vlak dat aan een boom zou worden vastgemaakt waardoor het in de loop van de tijd in de boom zou verdwijnen.

Jasper Johns: Bridge – 1997

Robert Rauschenberg: Black Painting – 1952-1953 pendant van de witte schilderijen met hier meer nadruk op het oppervlak door onder de verf geplakte kranten

trap in de vide bij de overgang van het oude naar het nieuwe gebouw

Claudy Jongstra: Aarde – 2016

Het terras met cafetaria/restaurant van het museum op halve hoogte

Philip Guston: Nilit – 1977

Sol Lewitt met daarachter een grote Liechtenstein

William Kentridge: Drawing for II Sole 24 Ore (World Walking) – 2007

Michaël Borremans: The Hare – 2005

Doris Salcedo: Untitled – 1998

Raoul de Keijzer: Ice Birds – 2007

Mark Grotjahn: Pink and Yellow Face 808 – 2009

George Condo: Dancing Figures – 2015

Een gigantische balustrade op de bovenste verdieping,

en een monumentale hal als overgang naar het oude gebouw

Van buiten ziet het er zo uit

met aan de straatkant een smalle gevel

Aan de voorkant, uitkijkend op een plein het oude gebouw van Botta met daarachter de stralende nieuwbouw

Dan nog even naar de Yerba Buena Centre om een politieke tentoonstelling te zien

met o.a. werk van artiestencollectief Culture Strike: goedkoop, gemakkelijk en effectief

En een mooie installatie van Jorge Oteiro-Pallos: Old United Sates Mint – 2016 Dit in het kader van Slow Dialogues, Time Space and Scale van het uit Nederland afkomstige Slow Research Lab

Deze architecturale vormen zijn gegoten van materiaal dat zich in meer dan een eeuw heeft vastgezet op de schoorstenen van de SF-Mint, een overblijfsel van de California Gold Rush

Buiten voor het Jewish Contemporary Museum werken Latino’s aan een grote muurschildering

En in dat museum is een tentoonstelling over een van mijn helden: concertpromotor Bill Graham, die aan het roer stond van meer dan één groot event in de roerige jaren zestig. Dit is een heel vroege concertaffiche

Live at Fillmore East van de Allman Brothers Band is een van mijn meest favoriete rockplaten. Dit is de gitaar die Duane Allman, de snel na het concert verongelukte briljante gitarist van de band, bespeelde op die plaat. Filmore East was de oostkusttak van Fillmore West in San Francisco, een beroemde Ballroom waar veel Westcoastgroepen optraden. Beiden werden gerund door Bill Graham wiens herkenbare stem op veel concertopnamen te horen is in aankondigingen en en pogingen tot crowd-control.

De musea zijn dicht, maar na 17.00 u kan ik nog naar het Guggenheimfiliaal dat recent geopend is naast het nieuwe museum:

De handelaren voor de tempel als het ware die ook een graantje willen mee pikken: werk van Jasper Johns, Cy Twombly

en een groot werk van Bruce Nauman

Waarvan ook een weggevertje op papier te krijgen is.

Thuis gekomen klopt de politiek weer aan!

SF MoMA

Yerba Buena Centre of the Arts

The Contemporary Jewish Museum

Black Mountain College und mehr

11 september 2015

Vandaag was EX-MÊKH klaar met het inrichten van de tentoonstelling Augentausch. We bezochten de tentoonstelling over Black Mountain College in Hamburger Bahnhof. Als je in Amerika hebt gestudeerd is de tentoonstelling een weerzien met vele bekenden: het instituut was baanbrekend in haar onderwijsmethodes, gevoed door de Duitse immigranten die de Bauhaus-erfenis met zich meebrachten. Veel nu beroemde Amerikaanse kunstenaars en schrijvers hebben er les gegeven of cursussen gevolgd en het is indrukwekkend om te zien hoe men, door samen te leven en bijvoorbeeld ook voedsel te verbouwen tijdens de oorlog (toen de fondsen achteruit liepen) zich toch wist te handhaven met een volledig met het dagelijkse leven geïntegreerd onderwijsprogramma. Doordat men vanuit een interdisciplinaire praktijk uit ging werden voor die tijd grensverleggende werken gerealiseerd. Nadat een aanvankelijk ontwerp door Walther Gropius en Marcel Breuer te duur bleek werd een faculteitsgebouw door A. Lawrence Kocher ontworpen en werden daarna andere gebouwen neergezet als onderdeel van het onderwijsprogramma. Vanaf het begin heeft de nadruk in het programma gelegen op experimenteel en op ervaring gebaseerd onderwijs en tijdens de zomercursussen die vanaf 1944 gegeven werden, werd vanaf het begin de nadruk gelegd op interdisciplinair werken met multi-media.  Albers, Buckminster Fuller en John Cage ontwikkelden modellen hiervoor. Gastdocenten uit Europa als Erwin Panofski en Amadée Ozenfant en daarnaast ook onbekende Amerikaanse kunstenaars als Willem de Kooning, Robert Motherwell, Merce Cunnigham en David Tudor  Een prachtige tentoonstelling in een voortreffelijke presentatie!

P1030483

Dit boek hadden vele abstract expressionisten onder hun hoofdkussen en ook uw correspondent heeft er het een en ander van mee gekregen (in de serie culturele helden maakte ik een portret van de schrijver). Dewey was sterk betrokken bij het Black Mountain College.

P1030486

Joseph Albers was met zijn vrouw Hanne naar America gekomen. Nadat hij voor de oorlog gevlucht was en een betrekking kreeg aangeboden in N. Carolina waagde hij de overtocht.

P1030488

Zijn onderwijs was revolutionair voor Amerikaanse begrippen

P1030490

Ray Johnson: Z.T. – 1955

P1030492

Robert Rauschenberg: Untitled Zoo-relief-print, ca 1949

P1030494

Danse macabre (BMC 1938) met spreker John Evarts

P1030499

De grafische ontwerpen deden aan dada denken

P1030500

Joseph Albers en zijn vrouw Hanne maakten reizen naar Mexico en andere Z. Amerikaanse landen die groete invloed hadden op hun werk. Ze namen ook dit soort Pre-Columbiaans aardewerk mee.

P1030502

Dit was dan een resultaat: Joseph Albers: Drawing of an Adobe

P1030504

John Cage: Haiku, 1951

P1030506

Robert Rauschenberg: White Paintings

P1030509

Buckminster Fuller: World map, u kent dit misschien als wand vullende installatie van een wereldkaart door Jasper Johns.

P1030510

Cy Twombly: Z.T. – 1951

P1030513

Robert Motherwell: Study for “Pancho Villa, dead and alive” – 1944

P1030543

Onderweg op de Autobahn kwamen we dit beeld van Atelier van Lieshout tegen wat voor twee jaar bij de Alte Nationalgalerie geplaatst blijkt te zijn, op weg naar de volgende tentoonstelling zagen we hoe het geplaatst is.

Een van de “events”in Berlijn was de opening van een presentatie van Paul McCarthy in het Schinkel Pavillion die avond. Dat paviljoen was moeilijk te vinden, omdat de ernaast gelegen opera wordt gerenoveerd. Het gevolg was dat je vanaf  Unter den Linden via een kruip door-sluip-door weg in het paviljoen kon komen om daar via een smalle trap het hoofdwerk van de tentoonstelling te zien. Het was beestachtig druk, hierdoor moesten bezoekers eerst in de rij  staan op dat trapje wat bepaald bijdroeg aan het effect dat bij binnenkomst in de eerste ruimte werd bereikt: Daar lag een onbeweeglijke naakte oudere man op een deur, het bleek een zelfportret van de kunstenaar te zijn dat hij op kenmerkende directe manier onder de titel Horizontal liet zien. Ernaast in een hoek lag een slappe rubberen mal, wat het maakproces van het beeld suggereert. Een nogal confronterend beeld.

Beneden waren twee ruimtes, een met een zestal videoschermen waarop te zien was hoe een naakt meisje op een tafel werd ge- en betekend bij wijze van voorstudie van een beeld. ” That girl T.G. Drawing Table Drawing” is de naam van de installatie die bedoeld is als voorstudie voor de beelden “That Girl T.G. Asleep en “That Girl T.G. Awake”. In de andere ruimte zijn een aantal afdrukken van gezichtsscans te zien die als portretstudie bij genoemde beelden horen, een high-tech tegenhanger van de tekenstudies op de tafel ernaast.

mccar_vi_300dpi-kopie-1024x768

Paul Mc Carthy: Horizontal

P1030544

Paul McCarthy: Science Fiction, E.T.G.

P1030547

Paul McCarthy: Science Fiction, E.T.G.

P1030548

Paul McCarthy: That Girl T.G., Drawing Table Drawing

P1030549

Paul McCarthy: That Girl T.G., Drawing Table Drawing

P1030550

Paul McCarthy: That Girl T.G., Drawing Table Drawing



Hamburger Bahnhof

Schinkel Pavillion