2 januari 2023
I Build My Skin With Rocks
Tagarchief: Hamburger Bahnhof
Das wandern
3 oktober 2021
De tweede dag wilde ik naar de gerestaureerde Neue Nationalgalerie gaan, maar daar was het druk en ik had geen timeslot gereserveerd, dus geen Alexander Calder. Gelukkig stond buiten een erg goed beeld van hem. Ik zag verderop de Gemäldegalerie waar ik nog helemaal niet geweest was: daar kon ik gelukkig wel in en had ik de gelegenheid kennis te maken met een overweldigende collectie klassieke kunst. Bij deze een paar verzamelde plaatjes die ik interessant vond, te beginnen met een paar die ook gisteren in het Hamburger Bahnhof gemaakt zijn.
Preis der Nationalgalerie
2 oktober 2021
Dezer dagen ben ik in Berlijn, voornamelijk privé. Ik heb me voorgenomen te proberen wat gelegenheden te bezoeken en de eerste is het Hamburger Bahnhof om een indruk te krijgen van het werk van de kandidaten voor de Preis der Nationalgalerie waarvan eerdere kandidaten aardig aan het doorbreken zijn. Opvallend is dat de kunstenaars multi-disciplinair werk maken en ook maatschappelijk engagement laten zien, in de meeste gevallen gevoed door eigen ervaringen met sociale situaties. Met installaties waar de bezoeker in moet gaan en die laten voelen waarover het werk gaat maken zij indruk.
In dat opzicht was voor mij het werk van muzikant/kunstenaar Lamin Fofana het meest verrassend. Hij heeft twee ruimtes die elk in een ander licht baden en waarin ook geur een rol speelt. Daarin zien we foto’s of draaien video’s met zwarte mensen die slecht belicht bewegen, dansen soms. Tegelijkertijd klinkt keiharde muziek in de ruimte, trage soundscapes die het geheel een dramatische ervaring maken. het werk is gebaseerd op zijn eigen ervaringen met migratie en bedoeld als dialoog met teksten van zwarte denkers als Amiri Baraka, W. E. B. Du Bois en Sylvia Wynter.
Calla Henkel und Max Pitegoff zijn een stel dat met fotografie vragen aan de orde stelt over realiteit en representatie en met een TV serie genaamd Paradise, gefilmd in hun eigen bar met als geluidstrack de omgevingsgeluiden. De afleveringen zijn gedurende deze tentoonstelling in diverse bars of horeca in Berlijn te zien. Daarnaast is een serie zwart wit foto’s te zien van water die er erg esthetisch uit zien, als idyllische opnamen uit Oceanië maar die in Ruhleben bij de rioolafvoer van Berlijn zijn gemaakt.
De derde kunstenaar die is genomineerd is de Vietnamese Sung Tieu waarin ook migratieproblemen zijn te herkennen. Ook de erfenis van de koude oorlog en de manier waarop de gevolgen daarvan op mensen uitwerken zijn in haar werk te herkennen. Zij werkt met geluid, video, interventies en beelden en in deze tentoonstelling heeft ze een totaalinstallatie gemaakt over de honderdduizend Vietnamezen die door een overeenkomst in tussen de Oost-Duitse en de Vietnamese overheid naar Duitsland gekomen zijn om in de Oost-Duitse economie te werken in bedrijven die aan de overheid behoorden. Ze bleven gescheiden van de Oost-Duitse maatschappij en moesten na verloop van tijd terug naar Vietnam.
De laatste kunstenaar die is genomineerd is de Kongolese Sandra Mujinga. Zij is gefascineerd door een gelaagd idee van geesten die zij heel breed interpreteert. Tegenstellingen als aanwezigheid-afwezigheid en materieel – immaterieel worden onderzocht in een carrière waarin ook weer diverse disciplines worden gebruikt. In dit geval toont zij beelden die gebaseerd zijn op digitale modellen uit archeologische vondsten en bedekt op grof geweven textiele banen, een techniek die is gebaseerd op hoe de vismanden van Congolese vissers zijn samengesteld.
De winnaar van de prijs zal 7 oktober door een internationale jury worden gekozen, zodra ik het weet zal ik dit verslag updaten.
Von der Sprache aus
It Wasn’t Us
10 september 2020
En na het inrichten de stad in! Katharina Grosses installatie It Wasn’t Us was nog te zien in Hamburger Bahnhof en dat is een geestverruimende ervaring: mijn eerste indruk in de grote hal van het voormalige station was die van een neergestort ruimteschip en rondlopend zag ik in de vormen en de bewegingen in de drager een soort overwinningsgodin. Door de overweldigende formaten en de sculpturale vormen waarop de kunstenaar met haar spuitinstallaties aan het werk is geweest maakt het werk een enorme indruk. Als je aan de achterkant de hal uit loopt blijkt dat de installatie zich in de publieke ruimte voortzet op de paden en op de daar doorlopende Rieckhallen die aan het museum zijn toegevoegd. Je zou je kunnen afvragen wat dit nog met schilderkunst te maken heeft, maar de kunstenaar heeft een sculpturaal bijzonder interessante drager ontworpen en met hi-tech methodes uitgevoerd en gebruikt ook de context als drager van haar schilderkunstige acties. Ook die acties maken indruk: met enorme gebaren zijn felle kleuren gespoten waardoor de referentie aan graffiti logisch lijkt. Het zijn alleen geen teksten of tags, maar abstracte halen waarvan het kleurgebruik wel degelijk een schilderkunstig oog doet vermoeden. Je vraagt je af waarom een schilder op dit formaat en met een dergelijke bravoure werk brengt of waarom een instelling dergelijke werken wil brengen. Met een enorm team aan technische ondersteuning en een enorm budget zal het misschien aantonen wat de Duitse natie en Europese cultuur vermogen. Het project moet ver voor het uitbreken van de Corona-crisis zijn aangevangen, want onder de huidige omstandigheden lijkt me een dergelijk gebaar loos te gaan.
Er zit een enorme vaart in
De vloer onder het sculptuur doet ook mee en je kan er gewoon overheen lopen!
Zo strekt het zich uit in de enorme hal.
Ook wit wordt heel goed gebruikt in het geheel!
Modellen werden gescand en vervolgens uit kunststof gesneden met machines
En het resultaat heeft een enorme vaart
Die zich tot buiten de hal uitstrekt. Op de achtergrond de Rieckhallen, op de voorgrond het pad naar de stationshal.
Dit gedeelte links zijn de Rieckhallen waar de tentoonstelling Magical Soup met mediakunst plaats vindt.
En die tentoonstelling Magical Soup is ook de moeite waard, alhoewel ik niet heel veel met mediakunst heb. Bij deze een paar hoogtepunten:
Een mooie video van Dmitry Gutov die aan Tarkovski doet denken: Thaw! De kunstenaar probeert zich voort te bewegen in dooiende sneeuw, refererend aan de dooiperioden in de Russische geschiedenis onder Chroesjtjov en Gorbachev.
Akrit Arunanondchai: Painting with history in a room filled with with people with funny names, een trage maar toch meeslepende video waarin van alles met elkaar in verband wordt gebracht.
Classic Nam June Paik: For I Never Read Wittgenstein (I Never Understood Wittgenstein) – 1997
Anne Imhoff: Untitled, deel van de installatie “‘Faust” in het Duitse paviljoen tijdens de 57e Biënnale van Venetië die ik graag gezien had.
Diana Thater: The Best Outside Is the Inside – 1998 Bomen overdag gefilterd als ware het nacht en bomen’s nachts uitgelicht als ware het dag
Dan was aan het einde van die Rieckhallen ook nog werk uit de verzameling van Friedrich Christian Flick met werk van minimalisten. Ook hier werd mooi werk getoond zoals u hier kunt zien:
Twee grote rechthoekige spiegelende blokken van Isa Genzken tegenover een grote foto van Wolfgang Tillmans
Een bijzonder fraaie Dan Graham: Triangle W/Circular Cut-out – 1989
Donald Judd: Untitled – 1991
Grafisch werk van Bruce Nauman: Help Me Hurt Me – 1975
en Tone Mirror – 1974
Vaste opstelling van Hamburger Bahnhof: Bruce Nauman: Room With My Soul Left Out, Room That Does Not Care – 2010
In het centrum is ook een vierkante ruimte naar beneden met een rooster er boven
De achterkant is gesloten!
Bahnhof Verstehen
10 juli 2020
Ook in Berlijn worstelt men met cultuur:
Katharina Grosse: It Wasn’t us – 2020
Preis der Nationalgalerie 2019
9 december 2019
In maart van dit jaar zijn vier kunstenaars uitgekozen voor de jaarlijkse prijs van de Nationalgalerie die wegens verbouwingswerkzaamheden in het Hamburger Bahnhof te gast is. In aanmerking komen kunstenaars die in Berlijn wonen en werken. Geselecteerd zijn Simon Fujiwara (Londen 1982), Flaka Haliti (Pristina 1982), Katja Novitskova (Tallin 1983) en Pauline Curnier Jardin (Marseille 1980) Een internationaal gezelschap dus waarvan we Curnier Jardin eerder in het Haagse 1646 mochten bewonderen. Simon Fujiwara had goed werk in de tentoonstelling Distance intime deze zomer in Montpellier. De andere twee kunstenaars kende ik nog niet. Ik vond het werk van Katja Novitskaja het meest aantrekkelijk door de vanzelfsprekende wijze waarop ze met diverse middelen en materialen de haar te beschikking staande ruimte beheerst. In september werd echter bekend dat Pauline Curnier Jardin de prijs gewonnen heeft en dus in september 2020 een solotentoonstelling mag maken in Hamburger Bahnhof.
Je merkt bij dit soort prijzen heel erg dat in de “corporate world” budgetten bijna ongelimiteerd zijn en dat er stevig wordt uitgepakt met innovatieve technieken en beeldvormen. Dat heeft ook gevolgen voor het soort kunst dat zich aanpast aan die wereld. Ik denk dat in deze tentoonstelling alleen Curnier-Jardin “poor materials” gebruikt heeft, bewerkte doeken uit het decoratelier van het theater die toevallig ook een erg aansprekend gevolg hebben voor er op geprojecteerde videos.
In The Hot Flashes Forest die met deze technieken zijn gemaakt hangen huiden van vrouwen, Peaux de Dame, die of zijn leeg gelopen, of zijn afgedaan. In de video Qu’un Sang impur herkennen we nog de inspiratie van Jean Genet’s Un Chant d’Amour door de gevangenis waarin een gevangenenbewaarder vrouwelijke gevangenen beloert. Deze dames zijn post-menopauze maar door hun erotische kracht beginnen ze toch opeens weer met bloeden.
Mijn favoriet is als gezegd Katja Notvitskova. In een totaal-installatie combineert zij tekeningen van holenmensen met de modernste technologieën. Je waant je in een ruimte tussen de tijden die parallel aan je voorbij trekken, een wormgat dat je doet vergeten wanneer je bent. Vooral de manier waarop de ruimte behandelt is die wat ontregelend werkt sprak me aan, het is erg actueel werk.
Simon Fujiwara is Engels opgevoed en zijn werk is dan ook wat conceptueler. Hij verzamelt de terug gebrachte boeken van Fifty Shades of Grey, het populaire softe SM-boek, omdat hij vindt dat het maatschappelijke waarden in onze tijd weergeeft.
Zijn installatie met een beeld van Anne Frank die door een camera op een robot-arm wordt geobserveerd, werkelijk tot in de details, zijn erg beangstigend. Het zegt iets over hoe we met zo’n icoon om gaan en hoe agressief kijken kan zijn.
Van de vierde kandidaat, Flaka Haliti begrijp ik niets, ik laat het maar zien om volledig te zijn.
chmkoome's blog 