14 september 2023
Tagarchief: Edvard Munch
Trembling Earth
Un poème de vie, d’amour et de mort
Munchmuseet
30 oktober 2021
en een verslag over het nieuwe museum met fotos van de spectaculaire architectuur in FAZ
The Experimental Self
Edvard Munch, gesehen von Karl Ove Knausgård
Between the Bed and the Clock
29 november 2017
The Experimental Self
16 november 2017
Jasper Johns + Edvard Munch
Philadelphia
28-30 april 2016
Na Ashville in North Carolina bezoek ik Philadelphia in Pennsylvania.
Ezra Pound was voor mij een ontdekking. Michael McClure, die de lessen 20e eeuwse literatuur gaf aan CCAC, bracht me in contact met de Canto’s, zijn magnum opus, en die bleken voor een groot deel te bestaan uit vertalingen, citaten of beschrijvingen van Europese literatuur, met name middeleeuwse en renaissance literatuur die maar al te vaak uit Romaans taalgebied kwamen. In de Canto’s werden die teksten gecombineerd met persooonlijke ervaringen en herinneringen. McClure, die zelf een beat-poet en toneelschrijver is had alle schrijvers meegemaakt waarin ik geïnteresseerd was toen ik naar Amerika kwam en voor zo ver ze nog leefden ging hij met ze om. Hij had op een bepaald moment geen zin om les te geven en we gingen Lorca doen: hij declameerde uit zijn hoofd in het Spaans de gedichten van Federico Garcia Lorca waarop ik besloot Spaans te leren. Deze ervaring en de vertalingen van Pound van Franse, Italiaanse en Spaanse poëzie brachten me ertoe me meer op mijn eigen Europese achtergrond te oriënteren en terug te gaan naar Nederland waar ik me op Pound en al de schrijvers die hij vertaalde stortte. Ook de omgeving van Pound bleek interessant: Joyce, T.S. Eliot, Wyndham Lewis, de wereld in Londen en Parijs waarin Pound had geleefd voor en in de twintiger jaren bleken mateloos interessant, ook in beeldend opzicht. Pound leefde na zijn 23e jaar in Europa, Londen, Parijs en Italië, afgezien van de tijd dat hij was opgenomen in St. Elisabeth’s Hospital in Washington. In Philadelphia was Pound opgegroeid, naar de kerk gegaan en naar de universiteit gegaan waar hij Romaanse talen studeerde. Ik wilde wat van die plekken bezoeken om te zien in wat voor omgeving de dichter was geworden tot wie hij was. Dat bleek tegen te vallen, in Wyncote waar het oude woonhuis en de Presbyteriaanse kerk stonden waar hij in zijn jeugd kwam was niets meer te zien. De University of Pennsylvania was totaal vernieuwd, geen oud gebouw meer te bekennen. Geen spoor meer van de oude bard.
Tijdens mijn studie aan het CCAC werd tijdens filosofie o.a. John Dewey behandeld. Hij was een filosoof die zich uitgebreid met onderwijs had bezig gehouden en in zijn boek “Democracy and Education” uit 2016 analyseert hij hoe goed en breed onderwijs mensen kan doen groeien tot verantwoorde burgers van een democratische maatschappij. Een belangrijk element daarin is creativiteit. Dat element en hoe dat binnen de kunsten functioneert komt tot uiting in zijn boek “Art as Experience” dat in de veertiger en vijftiger jaren bij veel bekende Amerikaanse kunstenaars onder hun hoofdkussen lag. Vooral dat laatste boek was onderwerp van twee papers die ik tijdens mijn studie schreef en ik ontwikkelde er later in mijn werk een aantal ideeën over waarvan ik de aanzet al in die essays opschreef.
Dewey was geboren in Philadelphia en ontwikkelde een vriendschap met Albert C. Barnes, een kunstverzamelaar die rijk was geworden met een antibioticum. Zijn verzameling ontwikkelde zich snel tot een van de toonaangevende collecties impressionisten en modernisten in de V.S. waarbij Barnes allerlei ideeën begon te ontwikkelen over esthetiek en over onderwijs. Na een seminar van Dewey te hebben bezocht werden de twee qua karakter totaal verschillende heren dikke vrienden die een intellectuele verhouding ontwikkelden die voor beiden bijzonder vruchtbaar was. Dewey stimuleerde Barnes een stichting op te richten om met zijn verzameling mensen te leren naar kunst te kijken en om kritisch denken te ontwikkelen. Zo wilden ze de democratie in de VS bevorderen en ook de ontwikkeling van mensen in algemene zin stimuleren. Barnes had uitgebreide discussies met Dewey over zijn collectie en was ook steeds bezig die anders in te richten volgens elementen als licht, ruimte, lijnen en kleur. Daarnaast had Barnes ook sterke invloed op het boek “Art as Experience”van Dewey, hij had eerder zelf zijn boek “The Art in Painting” over esthetica gepubliceerd en vond dat Dewey zich ook met esthetiek moest bezig houden. Dewey ontwikkelde een serie lezingen voor Harvard University waarin hij zijn ideeën formeel naar buiten bracht en na enige tijd publiceerde hij als gevolg van die lezingen “Art as Experience”, waarin de ervaring als bron voor creatieve actie in algemene zin en als bron voor kunstzinnige daden benadrukt.
De Barnes Foundation bevond zich tot voor kort in Merion, nabij Philadelphia. Het was het woonhuis van Barnes en werd het tehuis van de stichting. Na ettelijke discussies en politieke touwtrekkerij is de collectie echter recent in een nieuw gebouw gehuisvest in het centrum van Philadelphia nabij het Philadelphia Museum of Art. Ik wilde het graag zien om te ervaren hoe de ideeën van Dewey en Barnes in de praktijk uitpakken. Na met EX-MÊKH en individueel tentoonstellingen te hebben gemaakt is het voor mij interessant om te zien hoe deze collectie in ensembles van diverse elementen wordt gepresenteerd: groeperingen van verschillende schilderijen met daarboven smeedwerk, dat van over de hele wereld door Barnes werd verzameld. Op de vloer sculpturen die vaak niet-westers waren, of meubels met keramiek. De idee was om een universeel idee van de creatieve impuls en de continuïteit van kunst uit heden en verleden te tonen, een idee dat tegenwoordig bijna vanzelfsprekend is. Dat ambachtswerk zoals ijzerbeslag en keramiek in gelijke mate gebruikt wordt als de meest fabelachtige meesterwerken om een beeld van de collectie te vormen is bijzonder en zeer effectief. De verzamelaar wordt zo ook een soort kunstenaar die de meesterwerken als materiaal gebruikt. Aan de andere kant is de collectie zo overweldigend dat elk meesterwerk zijn uniciteit verliest in een dergelijke omgeving.