To Be to Gather

22 juni 2022

Vanmiddag werd bij het Haags Stadhuis een nieuw beeld geopenbaard in de nog steeds in ontwikkeling zijnde beeldengalerij die ooit door kunstenaar Peter Struycken werd bedacht. De kunstenaar die het nieuwe beeld heeft ontworpen is Yvonne Dröge Wendel, een gerenommeerd kunstenaar die een beeld als plek van engagement ontwierp: engagement met de medemens, met het materiaal waaruit het werk is gemaakt of met de sociale of stedelijke omgeving die door een dergelijk focuspunt meer aanwezig kan zijn. Dat dit zo werkt bleek al direct nadat het beeld werd geopenbaard doordat diverse mensen zich in het beeld bogen om zich met elkaar te onderhouden, een duet werd gezongen door twee zangeressen met het beeld als decor èn een percussiesolo werd uitgevoerd met het beeld als instrument. Materieel en qua plaatsing is het werk wat mij betreft geslaagd, het wit met de patroontekeningen erin zetten zich onnadrukkelijk af tegen het wit van het “ijspaleis”.

Eerst sprak Alexandra Landré als artistiek directeur van Stroom en vervolgens André Kruysen die tegenwoordig de verantwoordelijk curator is voor de beeldengalerij.
Yvonne Dröge Wendel keek toe en zag dat het goed was!
De eerste curator en initiator van de beeldengalerij Peter Struycken met onze favoriete socialite!
en het nieuwe beeld in volle glorie!
In gebruik genomen door het publiek
zicht op de binnenkant.
Het klassieke duet werkte erg mooi
en zelfs peter Struycken liet zich verleiden tot engagement.
De percussionist deed het beeld klinkend stralen!

Stroom

Sufragette City

19 december 2021

Bovenstaande is niet een liedje van David Bowie, maar de titel van een processie die Lara Schnitger opvoerde om de presentatie van haar beeld The Princess saves herself op te luisteren. In de processie werden vlaggen gedragen met een duidelijk feministische inhoud. Door omstandigheden kon ik niet naar de presentatie en heb ik er zelfs geen (of misschien half bewust) foto’s van gezien en is het allemaal langs me heen gegaan.
Ik loop echter regelmatig langs STROOM en daar hing in de etalage een textielwerk die ik niet kon plaatsen, maar dat me wel intrigeerde. Ook zag ik dat meer van dat werk in de entree-ruimte van STROOM hingen. Pas afgelopen week liep ik even naar binnen om het werk van Daniele Formica te zien, een kunstenaar wiens werk ik interessant vind (en wiens feature night ik inmiddels ook gemist had). Dat was inmiddels opgeruimd, maar de vlaggen die waren nog steeds en nogal ‘in your face’ aanwezig. Het bleken de vlaggen te zijn die bij de processie gebruikt waren waarmee het beeld van Lara Schnitger.

De vlaggen zijn in de beste aktionistische traditie, op textiel gezeefdrukte afbeeldingen van vrouwen met feministische leuzen. Mooie kleurige grafische ontwerpen die naar mijn idee erg effectief zijn. Het beeld The Princess saves herself in de sokkelserie van Struycken had ik ook al gezien en ook dit is een sterk beeld door de referentie aan Tatlin’s gedenkteken voor de 3e internationale, de ombuigende top en het ongemakkelijke materiaalgebruik. Al bij al een interessant project van STROOM waarvan ik alleen de overblijfselen kon zien.

De kunstenaar laat overigens op dit moment ook werk zien bij Annet Gelink Gallery onder de titel 16 NIPPLES IN THE AFTERNOON

Sufragette City
The princess saves herself

STROOM

Annet Gelink Gallery

STROOM

23 november 2020

Zaterdag verscheen in NRC een artikel waarin bekend werd gemaakt dat Arno van Roosmalen’s positie als directeur van STROOM niet langer houdbaar is. De affaire Andeweg is daar volgens dit stuk mede debet aan, maar er wordt ook gewag gemaakt van de situatie met Gamal Ez. Een beetje vreemde en insinuerende toevoeging die me niet terecht lijkt. Deze Egyptische kunstenaar had een nogal intimiderende manier van werken (waarvan ik zelf ook staaltjes heb mee gemaakt) en is op een bepaald moment veroordeeld voor wangedrag naar zijn ex-vrouw. Hij was in Den Haag afgestudeerd en maakte als Haags kunstenaar gebruik van de mogelijkheden die STROOM biedt en na zijn straf ook van de mogelijkheden die het Fonds bood. STROOM heeft zich vanaf dat moment kennelijk niet meer met hem bemoeid.
Ik loop zelf de deur van STROOM niet plat, maar heb altijd veel waardering gehad voor de invulling van hun faciliterende functie die van Den Haag een belangrijke stad maakt in de beeldende kunst in Nederland. Arno van Rosmalen heeft zich in mijn beleving als directeur altijd geëngageerd en creatief opgesteld en was zeker aanspreekbaar. Ik heb veel waardering gehad voor zijn bemoeienissen met het starten van een blog van Haagse kunstenaars, zijn deelname aan discussies op de diverse kunstblogs en zijn pogingen Haagse kunstenaars ook buiten Den Haag een podium te bieden en om de Haagse kunstwereld meer naar buiten te laten kijken.
Op een bepaald moment kwam er meer maatschappelijk engagement in de programma’s van STROOM als presentatie-instelling en de nadruk in de getoonde kunst kwam ook meer op een dergelijk engagement te liggen. Daarnaast werd nagedacht over het belang van kunst in deze maatschappij waarin zich in het begin van het tweede millennium steeds meer problemen beginnen te ontwikkelen. Een ontwikkeling die zich in het hele culturele veld voordoet, maar waarin STROOM mijns inziens wel heel sturend wil zijn in een lokaal kunstenveld dat zich daar niet altijd in kan vinden. Deze ontwikkeling culmineert in een situatie waarin STROOM zelf toegeeft dat ze niet meer weet hoe het moet functioneren als presentatie instelling, wat haar taken zijn en welk belang kunst heeft. In informatie mails kondigt ze een periode van onzekerheid aan waarbij de Uncertainty Seminars twijfel als culturele strategie omarmen en in het programma onderdeel Our house is your home internationale organisaties de tentoonstellingsruimtes over te laten nemen om te tonen wat zij relevant, urgent of uitdagend vinden. Ik neem aan dat de bedoeling is daarvan te leren. Ik weet niet wat de positie van de directeur hierin geweest is, maar het valt zeker allemaal onder zijn verantwoordelijkheid.

Ik woon bij STROOM om de hoek en mijn neiging daar langs te gaan om te kijken wat getoond wordt is de laatste jaren niet echt groot geweest. De Uncertainty Seminars heb ik voor een deel ook door praktische problemen niet kunnen bezoeken, maar daarnaast had ik ook niet altijd het idee dat ik daarop zat te wachten. Als ik langs liep en door de etalage naar binnen tuurde was het niet altijd duidelijk wat er gebeurde. Het oogde eerder wel bruisender dan de laatste tijd en dan bedoel ik voor de Corona-crisis (waarin overigens wel een open call uit ging voor projecten over de gevolgen van de pandemie en opdrachten werden gegeven aan fotografen om die gevolgen te documenteren, dit met geld van een gepland jubileum. Dat vond ik een fijne reactie op de situatie).
Dat we dus in een soort eindtijd zaten waarin iets nieuws moest gebeuren was wel duidelijk. Dat het directeurschap van Arno van Roosmalen echter zo moet eindigen vind ik pijnlijk voor iemand die veel goeds op zijn naam mag schrijven, maar misschien had hij ook zelf eerder zijn conclusies moeten trekken. Zoals collega Pieters het zo treffend beschrijft: “ieder leiderschap heeft een houdbaarheidsdatum”.

De manier waarop het bestuur van STROOM het vertrek op de site begeleid is wel erg koel en zakelijk, dat roept vragen op over de verhoudingen binnen STROOM. De mail die recent werd gestuurd namens team en bestuur is een en al schuldbesef en goede voornemens. Je hoopt maar dat die goede voornemens niet in de weg gaan zitten in de beoordeling van kunst en kunstenaars.

Commentaar Jeroen Bosch op trendbeheer

Apologie Robert Jan Verhagen met commentaar Jack Segbars

Bertus Pieters op Villa La Reppublica

Ondertussen in de presentatieruimte

15 oktober 2020

In de presentatieruimte van STROOM is inmiddels werk te zien van Brigitte Louter, een kunstenaar die via de School voor Jong Talent aan het Conservatorium en de KABK nu is aangeland op de Ateliers in Amsterdam. Een mooie conduitestaat. Van STROOM ontving zij een PRO-invest subsidie en dat is reden om ter plekke haar werkzaamheden te laten zien.
Op Jegens & Tevens werd zij geïnterviewd in verband met haar deelname aan de STROOM Invest week en in dat interview vertelde zij over haar poging het wereldrecord grootste duimstok ooit te willen halen. Ze is bezig een duimstok te maken die ingeklapt vier meter is en uiteindelijk in tien delen tot veertig meter kan worden uitgeklapt. Twee delen hiervan zijn te zien in de STROOM-ruimte. Daarnaast is een “hoekwerk” aanwezig en een soort vitrine waarin allerlei mensen te zien zijn. Alleen is de bovenkant niet van glas, maar van piepschuim waarin gaten zijn gesneden. Door die gaten zie je de mensen in het donker bezig met allerlei uitvergrote voorwerpen. Bij elk gat ligt een dode mot, geen licht te vinden in deze situatie! Het heeft iets beschermends, maar toont ook een element van van onmacht. Het hekwerk is een ovaal die in de hoek is toe-geklapt tot een hoek van 0 graden. Daarop een schematische tekening is aangebracht. erboven hangt een transparant waarop een gele cirkel is geschilderd, het kan de aarde met de zon zijn, maar ook het heelal.  
Een dramatisch geheel met een neiging tot meten en beheersen, tot op mondiaal niveau. Dat perspectief is wel een element in haar werk vertelt ze in haar interview. Het geeft aanleiding tot intrigerend werk met verrassende verbanden!

De grote duimstok

Die tot in het archief doorloopt…

De vitrine met de gaten

Het hoekwerk, een schematische verbeelding van het heelal of de kosmos…

En de mensjes in de vitrine die klein en door het lot gedwongen huns weegs gaan

Kleiner dan de werkelijkheid om hen heen!

STROOM

Capturing Corona

14 oktober 2020

STROOM bestaat 30 jaar. Ter gelegenheid daarvan zou een jubileum gevierd worden, maar ze besloten hun geld uit te geven aan een open call waarvoor beurzen ter beschikking worden gesteld om een project in verband met de actualiteit uit te voeren, met name de Coronacrisis is daartoe aanleiding. Een ander idee is om een aantal fotografen de mogelijkheid te geven de Coronacrisis in foto’s weer te geven. Recent opende een tentoonstelling in STROOM’s ruimtes met de resultaten van de laatste opdracht.
Ten eerste vind ik de ideeën en het afzien van een jubileum in klassieke zin zeer terecht, hulde! Van de resultaten van de open call heb ik nog slechts flarden gezien, maar vandaag was ik bij STROOM om de foto’s te zien die resultaat waren van de vraag om documentatie van de crisis. Het is een goede tentoonstelling die emoties oproept wegens de herkenbaarheid van de beelden. Mij verging het zo dat ik de meer journalistieke foto’s in dat opzicht het meest geslaagd vind. De foto’s die abstracter of formeler waren spraken me in deze context minder aan, ondanks de kwaliteiten die ze zonder meer hebben. Idealiter is het zo dat in de journalistieke foto ook formele kant sterk is en de inhoud versterkt, maar beiden blijven toch wat gescheiden in deze tentoonstelling. Dat neemt niet weg dat STROOM een mooie tentoonstelling heeft gemaakt met herkenbare beelden, gaat dat zien!

Johan Nieuwenhuizen contextualiseert in dubbelprojecties (excuus voor de kwaliteit van mijn plaatjes)

Beeldelementen uit de crisis

Die voor een deel wel herkenbaar zijn

Sandra Uitenboogaart maakte in opdracht van het Haags Historisch en het Gemeentearchief de serie “Roaring Twenties”

Waarbinnen ook deze foto valt

Senna Castro & Nadine Stijns: Studio settings

Milene van Arendonk: Haagse helden, eerder gepubliceerd in Den Haag Centraal naar ik meen

mensen die zich actief opstelden tijdens de eerst golf

Christiaan van der Kooij maakte foto’s op bepaalde adressen om eenzaamheid en afstand te laten zien

Miguel dos Santos geeft de leegte weer..

STROOM

Artemis Potamianou

20 februari 2020

Excuses voor het achterlopen van dit dagboek/kunstblog, maar mijn solotentoonstelling bij Ruimtevaart neemt veel tijd in beslag.

Vorige week was Artemis Potamianou uit Athene bij STROOM te gast als gastcurator en zij bezocht gedurende die dagen een behoorlijk aantal ateliers van Haagse kunstenaars. Dit gebeurde op voorspraak van EX-MÊKH’s Ellen Rodenberg die mede verantwoordelijk is voor het educatieve gedeelte van Platforms Project, de beurs voor onafhankelijke platforms die jaarlijks in Athene wordt georganiseerd.

Educatie tijdens Platforms Project gebeurt met behulp van studenten van Artemis en vrijwilligers.

De laatste dag gaf zij een lezing voor geïnteresseerden waarin zij over haar Griekse praktijk in de kunstwereld vertelde. Die praktijk is veelvormig en internationaal en zij verdeelde haar activiteiten in die van curator, kunstenaar en organisator. Van huis uit is zij kunsthistorica en ook praktiserend kunstenaar èn medewerker aan de universiteit waar zij les geeft. Als curator maakte ze tentoonstellingen met Joseph Kosuth, Damien Hirst ,Joseph Beuys, Terry Atkinson, Peter Greenaway, Candice Brietz, Guerrilla Girls, etc. Als kunstenaar zou je haar conceptueel appropriation-artist kunnen  noemen: zij neemt onderdelen van kunstwerken en verwerkt die in collages. De manier waarop EX-MÊKH met haar te maken kreeg was door deel te nemen aan Platforms Project: eerst als sideshow bij de belangrijke Levantijnse kunstbeurs Art Athína die Platforms Project op den duur als een bedreiging begon te ervaren. Toen zij werden uitgesloten van de beurs organiseerde Potamianou op zeer korte termijn en in financieel onzekere omstandigheden Platforms Project als zelfstandige beurs midden in Athene in een groot kantoorpand. Nadat dit een succes werd tijdens het jaar dat de Documenta deels in Athene plaats vond kreeg ze het jaar daarop de beschikking over een van de ruimtes waarin de Documenta te zien was: de Nikos Kessanlis Exhibition Hall van de Athens School of Fine Arts, een perfecte ruimte waarin de beurs in een bijzonder open opzet plaats vindt.
De lezing werd onverwacht goed bezocht en was voor ieder een interessante en geslaagde gebeurtenis.

Voor de lezing liep het aardig vol

De geweldige Jane Hultman die STROOM binnenkort nog gaat missen introduceerde de spreker voor het publiek.

Waarna Ellen Rodenberg over haar betrokkenheid bij het bezoek van Artemis vertelde.

Vervolgens nam de spreekster na een korte video het woord met een gedreven en enthousiast verhaal.

Over een ontwerp voor de Turbine room van de Tate Modern

De concepten achter haar curatoriele activiteiten werden verduidelijkt

Zoals hier een route die een kunstenaar in een tentoonstelling aflegt, en die van een curator en die van een gewone bezoeker

En dan nog een collage die in de begeleidende PowerPoint getoond werd.

Tot slot nog een beeld van Platforms Project 2018, altijd erg goed bezocht met enthousiast publiek.

STROOM

 

De dematerialisatie van de vijf geboden in de vijf zintuigen

29 augustus 2019

Vandaag werd het beeld dat Tirzo Martha voor de Beeldengalerij van STROOM maakte officieel onthuld. Na een  programma in het Haags Filmhuis met een lezing van Rob Perrée en een gesprek van de kunstenaar met Adi Martis vertrok het gezelschap genodigden richting het stadhuis voorafgegaan door twee figuren die op een rituele wijze aangekomen het beeld voor het publiek openbaarden. Bij aankomst begon een hevig swingende Tambú-groep muziek te maken die het geheel begeleide en een bijzonder feestelijke sfeer gaf.
Het beeld is een soort 3D-collage van brons met elementen van rubber en beton. Die elementen zijn hedendaagse grootstedelijke onderdelen, maar ook traditionele Afrikaanse invloed is duidelijk herkenbaar. Naar mijn idee een aanwinst voor de Beeldengalerij!

De gang van het Filmhuis naar het stadhuis

De voorganger van de Tambú-groep wist het publiek direct aan het dansen te krijgen.

Hij hielp ook de onthulling op gepaste wijze te doen plaats vinden

Die bekisting was ook niet slecht gedaan…

En zo ziet het beeld er dan uit!

En de kunstenaar zag dat het goed is

Zij-aanzicht

En nog een traditioneel detail.

STROOM

 

 

Afra Eisma en Paul de Jong

17 juni 2019

Ik was gisteren bij STROOM om de samenwerking tussen Afra Eisma en Paul de Jong te zien. In het kader van de STROOM Invest-week zijn de kunstenaars door STROOM uitgenodigd in de voormalige “Ondertussen”-ruimte en daarbuiten samen tot nieuw werk te komen. Ik weet niet of zij elkaar al kenden, maar het geheel ziet er nog wat onwennig uit. Eisma is een kunstenaar met een breed gebaar, maar vooralsnog beperkt zich dat tot de wanden met een paar, overigens fraaie, wandkleden in de hoofdruimte. Van Paul de jong weet ik niet veel, zijn werk deed me bij een eerste blik direct aan de late Philip Guston denken. Een tekenachtige behandeling van zijn onderwerpen met dikke verf is waarschijnlijk de oorzaak. De kunstenaar tekent ook veel, dus dat zal er zeker mee te maken hebben. Zijn coloriet is nogal gedempt, dat vormt in ieder geval een mooi contrast met dat van Eisma. Bij deze een indruk:

Paul de Jong

Boven Afra Eisma en beneden Paul de Jong

Overzicht grote wand

met wat details

Ik denk dat dit van Afra Eisma is

en deze van Paul de Jong

In de hoofdruimte Afra Eisma

Deze idem

En tot slot Paul de Jong

STROOM

STROOM

16 juni 2019

Bij STROOM is de beer los: vaste gewoonten, structuren, programma’s, de inrichting en meer staan op de helling en in een poging tot vernieuwing van hun activiteiten te komen organiseren ze Uncertainty Seminars. Hiervoor worden “kunstenaars, denkers en makers” ( komt op het zelfde neer naar mijn idee) uitgenodigd die zich niet laten vastleggen binnen de bekende productieprocessen en productiedwang, maar zich door de inherente aard van hun creativiteit laten leiden waarbij periodes van onzekerheid en stasis als creatief kapitaal worden gewaardeerd. Het is jammer dat John Cage niet meer leeft, hij zou daar wel het nodige over te zeggen hebben.

De eerste seminars heb ik gemist. De interviews die Arno van Roosmalen in diverse media gaf waren niet heel helder en de activiteiten waarover hij het had vond ik ook rijkelijk vaag. Aan de andere kant heerst in de beeldende kunst wel een soort van verkalking, de routes die kunstenaars kunnen volgen om zich te ontwikkelen en een carrière op te bouwen (inch Allah) liggen vast, maar de markt is klein en wordt kleiner, galeries stoppen of “heroriënteren zich” en inhoudelijk overheerst op het moment een esthetisch formalisme waar je je geen buil aan kunt vallen. Dat een instelling als STROOM met een overduidelijke neiging tot maatschappelijk engagement zich dus vragen stelt vind ik logisch en te prijzen. Bij een bezoek zag ik de programma’s van de Uncertainty Seminars en dat maakt nieuwsgierig. Bij die seminars worden werken van de gasten getoond en tijdens mijn bezoek zag ik twee werken van Sands Murray Wassink die me direct aanspraken. Ik hoop dat ik er de volgende keer wel bij kan zijn!

Murray Sands Wassink

Murray Sands Wassink

STROOM