1 oktober 2019
Tagarchief: Sigalit Landau
Kabbala
25 augustus 2019
In Amsterdam werd afgelopen weekeinde de tentoonstelling Kabbala afgesloten die samen met de Portugese synagoge en het Nationaal Holocaust Museum werd georganiseerd. De tentoonstelling gaat over Joodse mystiek die zich in de loop van de tijd ontwikkeld heeft. De afgelopen decennia bereikte deze oude Joodse traditie zelfs de popcultuur: David Bowie was er in geïnteresseerd en Madonna werd er danig door geïnspireerd. Ook diverse sterren in Hollywood uitten zich er over en het werd zelfs wat modieus om zich met de kabbala bezig te houden.
Er is een uitgebreide getallenleer aan verbonden en alle letters van het Hebreeuwse alfabet hebben een bepaalde waarde. Het zijn enorme systemen die gebouwd zijn op de Sefirot, een onderliggende structuur van alle aspecten van de schepping. Zij vormen een brug tussen de abstracte oneindige god ( Ein-sof), de wereld en de schepping. Zij reflecteren goddelijke en menselijke kwaliteiten.
Er zijn veel Joodse kunstenaars die zich door de kabbala hebben laten inspireren, waarvan Barnett Newman wat mij betreft het duidelijkste voorbeeld is. Een aantal kunstenaars zijn in de tentoonstelling verwerkt en het was een verrassing tussen de manuscripten, boeken, amuletten en devotionalia een aantal erg goede kunstwerken te zien. Daarnaast zijn sommige boeken en rollen ook erg de moeite waard. Er is in de VS toch ook een doorgaande stroom van interesse voor dit soort zaken in culturele kringen, want in de Beat-scene en later in de alternatieve filmmakerij zijn ook invloeden te zien die ik erg interessant vond. Kortom: fijn op het laatst nog even door de tentoonstelling te hebben kunnen lopen!
Anish Kapoor: The Void – en daarvoor Sefer Jetsira – het boek over de schepping
Anselm Kiefer: Die Sefiroth – 1986, het symbool, de tien stippen zijn duidelijk herkenbaar.
Eli Content: Levensboom
Abraham Abulafia: leven van de toekomstige wereld – Einde dertiende eeuw. In dit handschrift van Abraham Abulafia zijn in rode en zwarte cirkels de letters van de godsnamen in andere lettercombinaties weergegeven. Door recitatie moeten lezers in trance raken om zo tot extase te komen en dus dichter bij god.
Victor Brauner: Raziel – illustratie bij gedicht V van Yvan Goll’s “Le char triomphale de l’antimoine” – Parijs,1948
Marc Chagall: Elia vaart ten hemel op een vurige wagen – 1956
Barnett Newman: The Gate – 1954
Bezweringskom – Mesopotamië 6e/7e eeuw. Met de Aramese teksten in dit soort aardewerk houdt mijn geliefde zich bezig.
Sigalit Landau: Salt-Chrystal Bride III en VIII Een replica van de jurk die de actrice Hana Rovina droeg in de film “De Dibbuk” waarin ze bezeten raakte door de Dibboek, een geest van een overledene. Ze dompelde ze in de dode zee en registreerde hoe de zwarte jurk van Leah in een witte trouwjurk veranderde.
Isaak Biton van Marakesh: Handboek voor de praktische kabbala – 1925 met aanwijzingen voor het vervaardigen van amuletten.
Anselm Kiefer zal in het Holocaustmuseum in aanbouw een grote installatie plaatsen: “The Breaking of the Vessels”, refererend aan ideeën van Isaac Luria over schepping, vernietiging en restauratie van de wereld. Hier een beeld uit de video van een dergelijke installatie in the St. Louis Art Museum
Barnett Newman: Zim Zum I, model voor een groot sculptuur in Corten staal dat is uitgevoerd in New York. Gebaseerd op de idee dat de Ein sof zich in zichzelf terug trok om ruimte te maken voor de schepping. De kabbalisten die dit idee onder Isaac Luria ontwikkelden in de 16e eeuw noemden dit proces tsimtsoem.
Marc Chagall: De synagoge van Safed in Israël, een centrum van de vroeg-moderne Joodse mystiek.
Ron Agam: En-Sof – 2004
Michael Berkowitz: Demon bindend amulet – 1997
Hendrik Werkman: De Bisschop en de Baäl-Schem (Suite I-X), uit Chassidische legenden.
Harry Smith: Mirror-animations – 1956 – 1957. Smith was een figuur uit de New Yorkse Beat-scene. Hij leerde de christelijke Kabbala kennen vinden de roemruchte Aleister Crowley die als leider van de Golden Dawn met de kabbala bezig was. Smith combineerde deze invloeden met boedhisme en andere spirituele kennis.
Leonard Nimoy: Shekhina nr 93-4 Bekend van Startrek, hij maakte een serie foto’s op basis van een jeugdherinnering in de synagoge
Steven Shapiro: David Bowie in Diagonal Stripes – 1974 Dit is uit een sessie tbv het album “Station to Station”, deze foto is niet gebruikt, maar te zien is dat Bowie duidelijk een kabbalistische levensboom tekent.
Michael Berkowitz: Warrior of God – Protective Amulet-costume 2 – 2000
In Israël ontstond de Leviathan groep die door kabbala beïnvloede kunst maakte.
Lawrence Berman: Bebop Kabbalah, een kunstenaar en beatnick in de VS die zich samen met Amerikaans-Joodse kunstenaars-dichters met Kabbalah bezig hield
R.B. Kitaj: Kabbalist and Shekhina – 2003
Belu-Simion Fainaru: Bircat Cohanim (priesterzegen) – 2006
Belu-Simion Fainaru: Bircat Cohanim (priesterzegen) – 2006
De zindering van de zee
3 januari 2019
Voordat het te laat is wilde ik toch de tentoonstelling in de Mesdagcollectie zien waar ik positieve reacties op gehoord heb. “De zindering van de zee” is de titel en nu ik er geweest ben vind ik dat die titel mooi breed geïnterpreteerd wordt: aanleiding is een actie van Bas Jan Ader, die in een klein zeilbootje de Atlantische oceaan op voer op zoek naar het mirakel, een romantisch werk dat al veel becommentarieerd is. Joanna de Vos nodigde internationale kunstenaars uit in dialoog te gaan met de collectie Mesdag die belangrijke 19e-eeuwse schilders herbergt. Resultaat is een deel dat alleen genodigde kunstenaars toont en daarnaast is een aantal van deze kunstenaars tussen werken in de zalen met de bestaande collectie geplaatst. Waar de 19e eeuwse realisten de zee en landschappen zo goed mogelijk poogden weer te geven waarbij hun keuzes misschien soms ook romantisch waren laten de genodigde hedendaagse kunstenaars toch meer uit over de zee als grote onbekende ruimte met ongekende mogelijkheden waartoe zij zich willen verhouden. Het geheel levert een verrassend aardige tentoonstelling op met een aantal erg goede werken, bij deze een indruk:
Ahmet Ögüt: Guppy 13 vs. Ocean Wave, een Bas-Jan Ader ervaring – 2010
Jorinde Voigt: Immersions – 2018
Een woeste zee geschilderd door Thierry de Cordier: Mer du Nord #9 (deuxième tentative) – 2016 -2018
Stijn Cole: 1:1 Cancale, een afdruk van een uitsnede van de Bretonse rotskust ter plekke
Bill Viola: Sharon (from “The Dreamers) – 2013
Mikes Poppe: In search for Bas-Jan Ader – 2018-2019 De kunstenaar gaat tijdens de tentoonstelling regelmatig bij Scheveningen de zee op om S.O.S te roepen
Andy Wauman: Treasure Trash – 2014, een verbrande motor met surfplank
Julius von Bismarck
Jan Fabre: Kunst is (niet) eenzaam – 2016, de details zijn bijzonder
Jan Fabre: Hommage aan Bas-Jan Ader – 1977, een zeiltocht van drie dagen en twee nachten op de tot Magritte omgedoopte zeilboot Marmitte
Hans op de Beeck: Archetypisch landschap – 2016
Ruben Bellinckx: Golfbreker – 2018
Van de aquarel is ook een mooie maquette gemaakt, een begin van een Trans-Atlantisch wegennet…
Als een Hopper, deze foto van Nan Goldin uit 1979
Eerder gezien bij West, maar nog steeds krachtig: David Horvitz: A rarely seen Bas-jan Ader film – 2006
Spaanse schilders, altijd goed, Enrique Marty: uit “kleine schilderijen” – 2017
Julius von Bismarck: Afstraffing #6 (oceaan) – 2006
Dirk Braeckman: The Seventh Sea – 2018 – bijzonder vervreemdend door de lichtvlekken en de bijna loden lucht die in de foto hangt
Ansuya Blom: Absolute Anonyme 2 – 2018
Evenwicht in zee, de dode zee in dit geval op een grote meloen: Sigalit Landau – 2005
Wim Delvoye: Nautilus (schaal 1:4) – 2010
Hans van Houwelingen: Hands Up – 2018 de invloed van zeewater op de huid
Sculpture du Sud
10 augustus 2014
In het hier eerder genoemde L’Isle sur la Sorgue is al enige jaren een verrassende nieuwe expositieplek actief. In de Villa Datris, een 19e eeuwse villa met een mooie tuin eromheen is sinds 2011 een “Fondation pour la sculpture comtemporaine” gevestigd die daar jaarlijks tentoonstellingen en cursussen organiseert . Twee particulieren, Daniëlle Kapel Marcovici en Tristan Fourtine kwamen al jaren in het plaatsje en wilden iets doen voor de omgeving. Aangezien ze een voorkeur hebben voor ruimtelijk werk richt de stichting zich voornamelijk op sculptuur. Het is bijzonder sympathiek dat de villa vrij toegankelijk is waardoor het bijzonder goed bezocht wordt. Dit jaar is de tentoonstelling “Sculpture de Sud ….. d’une rive a l’autre de la Mediterranée” er te zien, gecureerd door Daniëlle Kapel Marcovici . De opening van het MUCEM in Marseille zal er zeker invloed op hebben gehad, want ook daar wordt de Mediterrane cultuur getoond als samenhangend geheel.
De tentoonstelling is een levendig en misschien wat vol geheel geworden met mooie voorbeelden van wat de afgelopen decennia in het gehele Middellandse-zeegebied gemaakt wordt. Daarbij zitten ook een aantal goede bruiklenen van meer bekende beeldhouwers.
In de tuin bij de ingang al direct een werk van Giuseppe Penone
En een Miró
Binnen is het als gezegd wat vol, maar zo is ook de mediterrane cultuur
Hervé diRosa: Virgèn del Arte Contemporaneo, met achter werk van Agam en een rozenkrans van kinderhoofdjes van Austin Camilleri
Robert Combas was net als diRosa een van de wilde Fransen die ook in Nederland gebracht zijn in de negentiger jaren
Veel mediterraner dan dit kan je het niet krijgen denk ik – Nabil Nahas: Tyrian Purple
Yves Klein: Venus Bleue
Jean Pierre Formica (FR): Armée de Sel, Daniel Dezeuze: Pavillon
In het trappenhuis veel werk op papier, zoals hier van Jean Pierre Formica
Iannis Kounellis mocht niet ontbreken
En nog een Griek – Nakis Panayotidis: 3 seconds for you – 3 seconds for everyone
Claude Viallat (FR) zegt dat hij takjes en draadje bijeen brengt, maar hier heeft hij een tent gemaakt met nogal doordacht gezeefdrukt patroon op doek
Dit is meer iets van een ruimtelijke collage
Uit Beyrouth – Mohammed Saïd Balbaaki: One hand alone can’t clap
Mounir Fatmi (Maroc): Calligraphie de feu
Deze twee ben ik kwijt, maar mooi samenspel wat mij betreft
Sigalit Landau (ISR): O my friends, there are no friends
Wie de schoen past….
achter: Jaume Plensa (SP), voor weet ik niet meer
Een wensboom doet het altijd goed, vooral als het een olijfboom is
Marc Nucera (FR): Le Poison Ivre
Austin Camilleri (MALTA): L’Ouil de Osiris (het oog van Osiris werd door maltese zeelui op de boeg van hun boot geschilderd als bescherming tegen onheil, een gewoonte die van de Pheniciërs stamde)
