Personal Reflection

21 september 2022

Bij Parts Project is een erg mooi slotakkoord van de tentoonstellingen daar te zien: een keuze uit de kunstcollectie van Frits en Agnes Becht, samen gesteld door hun kleindochter Eline. Deze verzameling is erg bekend, in diverse museale presentaties, waaronder in het Stedelijk Museum in Amsterdam, zijn delen ervan te zien geweest. De verzameling geeft een mooi beeld van de ontwikkelingen in de kunstwereld in Nederland terwijl dat beeld ook een persoonlijk karakter heeft. Uit het getoonde komt een beeld naar voren van een gepassioneerd echtpaar dat zich met aankopen engageerde, maar ook sociaal actief deel uitmaakte van de internationale kunstwereld. In deze tentoonstelling zijn voornamelijk Nederlandse kunstenaars opgenomen en het is fijn om ouder werk van Ger van Elk, Marlène Dumas en Berend Hoekstra te zien. Het grote werk van Wim T. Schippers was me onbekend, maar maakt wel indruk op me. Het is mooi om te zien hoe zo’n groot werk dan daadwerkelijk onderdeel wordt van de leefomgeving van de collectioneurs en hoe Frits Becht Schippers al onvoorwaardelijk steunde voor hij zo bekend was. Het toont een attitude die voor verzamelaars een voorwaarde zou moeten zijn, ook in deze tijd waarin de markt zo belangrijk is geworden. Bij deze een kleine indruk van het getoonde:

Mimmo Rotella: Yalta – 1963

Lucio Fontana: Concetto Spatiale – 1967

Tetsumi Kudo: Project for Becht Garden – 1965

Ger van Elk: The discovery of the sardines – 1971

Een zijtak in design: de collectie bakeliet

Berend Hoek: Ontwerptekeningen Holland Festival affiche 1987 – 1986

idem

Marlène Dumas: Fear of babies – 1986

idem

idem

Natasja Kensmil: Schwartzkopf – 1998

Jann Haworth: Teddybear with Human Face (Portrait of John Betjeman) – 1966 (2012)

Co Westerik: Portret Frits Becht – 1994

?

Wim T. Schippers: Divisions – 1966

Het werk van Wim T. Schippers in de woonkamer van de familie Becht

Parts Project

The Box

24 april 2022

Frits Bergsma is een verzamelaar die de tijd neemt om zich kunstwerken eigen te maken. Hij verzamelt werk in een doos waarin zich USB-sticks en papieren bevinden, digitale werken en eigendomscertificaten met soms een beschrijving van hoe een werk dient te worden gemaakt. In de tentoonstelling die Parts Project heeft gemaakt met een aantal video’s uit die collectie krijgen we het beeld van een man met een complexe geest die weloverwogen kunst koopt. Juliette Jongma, waar hij regelmatig over de vloer komt, vertelt in de begeleidende publicatie hoe dat in zijn werk gaat: de man komt een aantal keer langs en laat de galeriehouder vertellen, denkt daarbij na en stelt aanvullende vragen. Dan is op een bepaald moment het besluit genomen en dat wordt met overtuiging kenbaar gemaakt.

Uit de video’s krijg je de indruk dat Bergsma geboeid wordt door identiteitsvragen en menselijke interactie. De helft heb ik al eerder gezien, maar in deze samenstelling geven ze een interessant beeld van de thema’s die in de hedendaagse kunst spelen en van hoe zich, door in een verzameling context te krijgen, interessante accenten kunnen voordoen. Video is gegroeid uit een vorm van documentatie van performances of door deel uit te maken van installaties met formele beelden naar een veelvoudig toegepaste discipline. In deze tentoonstelling zijn bijvoorbeeld geënsceneerde situaties gefilmd met bijvoorbeeld elkaar in seksueel opzicht over toepende jongeren in de trein of drie jongeren die hysterisch lachend zichzelf doen kotsen. Een oudere vrouw die een jongen innig aankijkt en vervolgens kust of een transgender die met oudere vrouwen een choreografie uitvoert. Het meest interessante werk vind ik dat van Nora Turato: Wine cork wrapped in paper towels and a condom uit 2017. Deze kunstenaar betrekt de kijker bij het werk door voor een videoscherm een kruis op de vloer aan te brengen. Als je op dat kruis gaat staan begint de video die erg grafisch is met een geluidswerk waarin de kunstenaar fel fulmineert met een heftige tekst.

Het is een interessante tentoonstelling van het elke keer weer geslaagde tentoonstellingen presenterende Parts Project platform. Het uitgangspunt om uit Nederlandse verzamelingen tentoonstellingen samen te stellen blijft verrassen. Frits Bergsma is inmiddels zelf een galerie begonnen met de in Den Haag ook bekende Jacko Brinkman, dat indringend kijken naar en beoordelen van kunst kan dus ook tot verdere verdieping leiden!

Josefin Arnell: Gag reflex: I wanna puke in heaven – 2016

Laura Jatkowski: Gaffa hält das Selbst zusammen – 2018

Martha Colburn: Secrets of Mexuality – 2003

Astrid Ismaili: Love Research – 2016

Astrid Ismaili: Love Research – 2016

Lucas Michael: The kiss – 2001

Nora Turato: Wine cork wrapped in paper towels and a condom – 2017

Parts Project

verzamelen verzameling

29 januari 2022

Vandaag opende dan toch de tentoonstelling verzamelen verzameling bij Parts Project. Na een mislukte poging, waarna overigens wel liefhebbers en habitués de tentoonstelling al hebben bekeken, kon men bijeen komen om de eerste van een cyclus te vieren die de bedoeling heeft te tonen wat een kunstverzameling over een verzamelaar kan vertellen. Vanuit verschillende perspectieven zal een viertal exposities duidelijk proberen te maken hoe een verzameling zich ontwikkelt en hoe kijkers daarop reageren. De eerste verzamelaar die werd uitgenodigd is de Amsterdamse galeriehouder Kees van Gelder. Deze heeft geprobeerd er een ode aan Cees van den Burg brengen die nu na zes jaar al de eenentwintigste expositie heeft georganiseerd. Na hem gevraagd te hebben wat hèm in de kunst het meest aan spreekt kreeg hij het antwoord dat dàt dan het thema in zijn tentoonstelling zou worden: niet per sé voor de hand liggend als je het programma van zijn eigen galerie bekijkt.

Van Gelder heeft ook geprobeerd de werken “uit hun comfortzone te halen” door ze in groepjes op te hangen met inhoudelijk en formeel contrasterende werken. Dat is prima gelukt, waardoor het geheel een levendige gevarieerde tentoonstelling is geworden waarin wat prachtig onbekend werk is te zien. Bij deze een keuze uit mijn favorieten, ik ben benieuwd naar de andere edities in deze cyclus!

Klaas Kloosterboer: verzamelen verzameling – 2009

Ensemble Stop: Nokukhanya Langa: Talisman-2019, Yoko Ono/John Lennon-War is over!-2066, Otto Egberts: Untitled – 1985, Bart Domburg: Kunstkrieg – 1983

Otto Egberts: Untitled – 1985

Marijke van Warmerdam: Your Eyes Only – 1991

Rechts – Pieter Laurens Mol: Index – 1985

Sigurdur Gudmonsson: Event – 1975

Marijke van Warmerdam: Passing- 2005

Lily van de Stokker: Ik ben een boodschappen doen – 1998

Hreinn Fridfinnsson: Midnight Jump – 1975

Sigurdur Gudmonsson: Encore, Encore – 1991

Hreinn Fridfinnsson: Untitled – 1976

Dan Graham: Paper shoppingbag – 1966 – 2001

Sigurdur Gudmonsson: Collage – 1979

Parts Project

After Daan van Golden

10 september 2021

De tentoonstelling die afgelopen weekeinde bij Parts Project in Den Haag is geopend werd gecureerd door Niek Hendrix en Robin Heyker. De aanleiding hiervoor is een gezamenlijke fascinatie voor de Rotterdamse kunstenaar Daan van Golden. Bij Heyker is dat vrij evident (zie bijvoorbeeld zijn papegaaischilderijen), maar bij Hendrix zag ik die niet zo snel aan komen. Zij hebben een aantal jongere kunstenaars die vergelijkbare sentimenten hebben of invloeden hebben ondergaan uitgenodigd samen met henzelf en werk van Daan van Golden een tentoonstelling te maken wat een mooi geheel heeft opgeleverd in het toch al steeds verrassende programma van de galerie. Er is veel werk te zien, maar niet overal is de band met het onderwerp meteen duidelijk. Wat wel duidelijk is, is dat de mentaliteit en een soort kernachtigheid in al het tentoongestelde werk te zien zijn die ook bij van Golden belangrijk waren. De tentoonstelling als geheel straalt daardoor ondanks de hoeveelheid werk toch een prettige rust uit en nodigt uit tot interpretatie. Het is zeker de moeite waard om te bezoeken, het werk is nog te zien tot 7 november.

Daan van Golden: Nepal – 1983/2013

Mirthe Klück: links 2017 – 2021, rechts I’ll Be Your Mirror – 2018

Ronald de Bloeme: Briefumschläge – 2004

Maurice van Es: Testimony III – 2018 – 2021

Daan van Golden: Marguerite – 2014

Richard Aldrich: Vuillard #1 – 2008

Marijn van Kreij: Untitled (Picasso, the studio-1955) – 2016

Daan van Golden: Tokyo/Dion – 1996 – 2016

Richard Aldrich: Two Bodies as One – 2019

Marijn van Kreij: Untitled (Nirwana) – 2006- ongoing

Fergus Feehily: The House – 2019

The guys that did the do met het lijdend voorwerp: Vlnr Daan van Golden – Mozart – 2010, Niek Hendrix: Study of a Window (The Tale of Zeuxis and Parrhasius) – 2021, Robin Heyker: Untitled (Black Redstart 1) 2021

Just Quist: Forming an Intention – 2019 en Formation of Colours – 2019

Magali Reus: Dearest (Short the Electric) – 2018

Links Alice Tippett: Hilde – 2020, rechts Daan van Golden: untitled – 1964

Indigo Deijman: Musée des instruments de musique- 2021

Parts Project

Meet Me in the Middle

13 juni 2021

Bij Parts Project was het de bedoeling om een tentoonstelling rond Gerrit van Bakel te maken, maar praktische problemen maakten dat onmogelijk en nu is in de ruimte een groepstentoonstelling te zien met werken uit alle windrichtingen die een levendig geheel opleveren. Het thema is relaties tussen mensen, wie of wat vormt jouw context en wat doet dat met je. Hoe kan je tot een beter contact komen. De Brabantse kunstenaar is hierin vertegenwoordigd met twee grote werken en een aantal schetsen die handelen over het ontmoeten. Ze zijn onderdeel van een groep van negen werken. Zachte afstand uit 1976 geeft een Nederlandse vorm van ontmoeten weer: intimiteit op afstand. De tweede is een wat grovere vorm van ontmoeten: Hulpmiddel voor een West-Europese ontmoeting uit 1980 brengt twee mensen zo dicht mogelijk samen als maar mogelijk is, van Bakel noemde het zelf De neukmachine. In een andere machine, waarover we een video kunnen zien en waarvan ook schetsen getoond worden, is De Onmoetingsmachine, gericht op het zichtbaar maken van temperatuurwisselingen zodra twee mensen elkaar ontmoeten. Het zou moeten resulteren in een lichtspel, maar de machine is helaas nooit afgemaakt. Jammer dat niet meer van van Bakel te zien is, maar de context waarin hij getoond wordt is ook erg de moeite waard:

Er hangt werk van Hadassah Emmerich met haar kleurige sensuele schilderijen. met sjablonen en wat een min of meer een monoprint-techniek is komt zij tot fascinerende beelden waarin vooral in het geval van het lange doek van zes meter fysieke ontmoetingen in licht en kleur getoond worden. De meer conceptuele “instructions” van Yoko Ono vragen ons opdrachten uit te voeren met anderen en zo met anderen een relatie te ontwikkelen in actie en reactie.
De latina in het gezelschap, Rita Ponce de León uit Peru, is expliciet bezig met haar medemens: ze laat tekeningen zien die het resultaat zijn van het idee dat ze zich in anderen verplaatst en zo verhalen vertelt zoals die zich zouden hebben kunnen afspelen, een oefening in empathie. Het werk dat te zien is geeft zo handvaten om weer relaties aan te gaan nu de coronamaatregelen steeds sneller hun eind naderen en we weer onbekommerd relaties aan kunnen gaan met nieuwe en hopelijk inspirerende mensen!

Gerrit van Bakel in de video over De Ontmoetingsmachine

Schetsen over De Ontmoetingsmachine en de lichteffecten

De Slaapmachine

Hadassah Emmerich: : Solar Mirror – Peach Mirror – Crimson Mirror- 2020

Yoko Ono: Snow Piece – 1963

Rita Ponce de León: Un lugar para la brisa – 1- 2014

Gerrit van Bakel: Hulpmiddel voor een West-Europese ontmoeting – 1980

Hadassah Emmerich: Bodyscape – 2019

Rita Ponce de León: Wall-painting May 2021

Yoko Ono: Beat Piece – Shadow Piece – 1963 – 2021

Yoko Ono: Mirror-Piece – 1964 – 1921

Hadassah Emmerich: Cold Fusion nrs. 4 & 7 – 2020

Rita Ponce de León: Lugar para la brisa 6 – 2014

Yoko Ono: Air Talk – 1967/2021

Gerrit van Bakel: Zachte afstand (Hulpmiddel voor een perfecte West-Eropese ontmoeting) – 1976

Parts Project

Face

12 april 2021

Bij Parts Project was ik gisteren ook om de tentoonstelling van de Chinese schilder Zhang Shujian te zien. De tentoonstelling is gecureerd door Melle Hendrikse die tien jaar geleden enthousiast reageerde op het eindexamenwerk van deze kunstenaar in Beijing en hem vroeg in zijn Chinese galerie C-Space te exposeren. Het werk van de kunstenaar werd in Azië succesvol en is ook door Nederlandse verzamelaars verworven. Zo is het relatief onbekende werk van Shujian nu ook in Den Haag te zien.

Op het eerste gezicht is het werk dat voornamelijk uit portretten bestaat fotorealistisch, tot je bij nadere beschouwing elementen ziet die daar helemaal niet bij horen. Waar huidstructuur, haren of vochtige ogen onwaarschijnlijk precies en in effectieve kleuren zijn weergegeven zijn andere details weer heel pragmatisch heen en weer of op en neer gekwast en zijn details in de schouders of kleding slordig weergegeven. Zo is bijvoorbeeld achter de precies geschilderde baard van de Fellaheen de structuur van een horizontaal geschilderde achtergrond te zien. Die achtergronden zijn over het algemeen abstracte grijzen, maar geen ruimtelijk gegeven om de geschilderde figuur. In sommige gevallen lijkt het portret wel uitgesneden en op de achtergrond geplakt.
Op een bepaalde manier doet het werk aan dat van Philip Akkerman denken die zich uitputtend in de techniek van klassieke Europese meesters heeft verdiept om die vervolgens in zijn zelfportretten toe te passen, maar die techniek dan in onderdelen uiteen te laten vallen. Ook de Chinese kunstenaar heeft de Europese fijnschilders bestudeerd door ze te kopiëren zoals bijvoorbeeld in het doek Skin Weave No. 2 is te zien dat naar een portret van Hans Baldung-Grien is geschilderd.
Heel bijzonder zijn ook de uitsneden die de kunstenaar soms van zijn onderwerpen maakt, de nadruk komt op de vormen van de zware schaduwen in het gezicht en de geschilderde huidstructuren te liggen. De schilderijen worden er abstract van. Ondanks mijn initiële verwachting is dit toch een fascinerende tentoonstelling die de moeite waard is om te bezoeken.

Skin Weave N0. 3 – 2013

Fellaheen no. 6 – 2016

Black Eye – 2012

Roham no. 2 – 2011

detail

No title – 2009

Rechts boven: Selfportrait no. 6 – 2010
Links: Passage no. 2 – Passage – beiden 2020

Ongoing ceremony – 2021

A break – 2021

Parts Project

Performer and participant

9 februari 2021

In 2017 organiseerde de Haagse presentatieruimte Parts Project een tentoonstelling van de Brabantse kunstenaar Jeroen Dooreweerd met een aantal werken uit de Japanse kunstbeweging Gutai. Die Gutai-werken intrigeerden me behoorlijk en nu zag ik in Tate Etc. een artikel over de Japanse beweging naar aanleiding van een presentatie in de Tate modern:

Otsuji Kiyoji’s photograph shows Tanaka Atsuko wearing her Electric Dress, made from electrical wires and painted neon light bulbs, at the 2nd Gutai Exhibition, Tokyo, 1956

Tate Modern

The community of the painted

24 november 2020

Jos van Merendonk, die EX-MÊKH al eens uitnodigde in Quartair, is al vaker te zien geweest in Parts Project, in een groepsexpositie. Nu wordt hij echter getoond in een bijzonder fijne solotentoonstelling aan de Toussaintkade. Een serie schilderijen uit zijn hele carrière is te zien, er is gekozen voor doeken op hetzelfde vierkante formaat, 100×100 cm. Het werk van van Merendonk is steeds in de zelfde kleur geschilderd, chroomoxide groen, waardoor de in een lijn op dezelfde hoogte gehangen doeken zich mooi voegen naar de architectuur van de ruimte van Parts Project.

Naast een beperkt aantal formaten en het gebruik van slechts één kleur bestaan de schilderijen van van Merendonk ook uit een klein aantal motieven, bewegingen, tekenachtige vormen die hij op allerlei manieren verwerkt. Potlood en verf worden gecombineerd, op allerlei verschillende wijzen gebruikt en ook gereedschap en materiaal wordt op een bepaald moment geïncorporeerd. Steeds wordt ook terug gegrepen op eerder gebruikte motieven. Dat wordt op een bepaald heel letterlijk gedaan als hij minder geslaagde doeken aan stukken snijdt en daarmee assemblages maakt die een complexiteit aan het werk geven die we eerder niet zagen. De meest recente werken zijn conceptueel en ook materieel nog interessanter geworden doordat de kunstenaar afbeeldingen van die assemblages nauwkeurig kopieert op transparanten, die tekeningen op doeken van 100×100 cm projecteert en vervolgens als basis gebruikt voor nieuw werk. Het tonen van schilderijen uit verschillende perioden geeft een innerlijke samenhang aan deze tentoonstelling waarbij het meest recente werk een bijzonder sterke indruk maakt. Het maakt ook nieuwsgierig naar waar deze groene lijn nog toe zal leiden.

Wie oh wie zijn hier te gast….

vlnr: 2002-1-2-3, 2020-1-8, 2012-1-2

links 2019-1-8 en rechts 2008-1-2-13

2020-1-10

2001-1-15

vlnr: 2005-1-2-11, 2020-1-11,2017-1-11

zaaloverzicht

Parts Project

Disruption as part of the deal

28 september 2020

Bij Parts Project is nu een duo-tentoonstelling te zien met werk van Ewerdt Hilgemann en Diet Sayler. Hilgemann’s werk is in Nederland genoegzaam bekend, maar het werk van Diet Sayler vind ik wel een verrassing. Beide kunstenaars zijn uit de generatie die concrete kunst ontwikkelde in de zestiger jaren. Daar ligt een parallel, maar ook in hun ambitie om objectieve gegevens met het toeval of de intuïtie een persoonlijke draai te geven. Hilgemann doet dat in 3D, hij maakte in de tachtiger jaren een perfecte marmeren kubus die hij in Carrara van een vrachtwagen boven aan een helling liet rollen. De beschadigingen die de kubus onderging werden door natuurkrachten aangebracht aan de door hemzelf zorgvuldig gepolijste kubus. Twee jaar later, bij Beelden aan de Linge, plaatste hij een door hem van metaalplaten geconstrueerde holle kubus die hij vervolgens met een luchtpomp luchtledig zoog. De kubus vervormde en werd het door de kunstenaar beoogde werk. Later zou hij dit ook met andere geometrische vormen doen.
Diet Sayler werkt in het platte vlak, eerst voornamelijk met grafische technieken in zwart wit en later begint hij ook te schilderen, in kleur. Een project van hem is het werken aan basiselementen die ontstaan uit een grid, een rooster met kleinere vormen die hij gedeeltelijk verwijdert waardoor een vorm ontstaat. Eerdere ritmische figuren waarin het ritme wordt doorbroken worden zo geformaliseerd in een strak concept waarin door de keuzes die worden gemaakt toch een menselijk element komt kijken. De basiselementen blijven onderdeel van zijn werk, maar ze worden steeds weer op andere manier toegepast, zoals binnen architectuur. Als de kunstenaar begint te schilderen zal hij werken met op de grond geworpen elementen die dan binnen het vlak van de drager een compositie vormen. 

Diet Sayler is een Roemeense kunstenaar die uiteindelijk in Duitsland terecht komt. Zijn werk werd ontdekt door de curator van deze tentoonstelling, Cees Henderikse die eerder ook de tentoonstelling Anthropocosmos met werk van Paul Neagu samenstelde. Mooie ontdekkingen waarmee Parts Project eer inlegt, zeker als zo’n mooie combinatie als die met Ewerdt Hilgemann gemaakt wordt!

Ewerd Hilgemann: geïmplodeerde driehoeken

Diet Sayler: Waldraüme

Ewerdt Hilgemann: Rolling Cube (video still)

Ewerdt Hilgemann: Imploded Cube (beelden aan de Linge)

Ewerdt Hilgemann: Rolling Cube

Diet Sayler: Strips I

Diet Sayler: Capriccios

Ewerdt Hilgemann: Cracked Cube

Diet Sayler: Aspromonte

Diet Sayler: Porto Maurizio III (met excuus voor de reflectie)

Parts Project

Entre ’21

16 juni 2020

Na de sluiting van de tentoonstelling van Werner Cuvelier leek het seizoen afgelopen voor Parts Project. De algehele opluchting in de kunstwereld over het heropenen bleek echter tot een project te leiden waaraan meer dan tweehonderd instellingen deelnemen: Unlocked/Reconnected! Elke instelling toont onder die titel naast haar normale presentatie één werk dat refereert aan het begrip thuis. Cees van den Burg vond het reden Pim Voorneman uit te nodigen en zo het seizoen passend af te sluiten.
Voorneman denkt groot, zoals we bij eerdere gelegenheden wel hebben gezien, nu neemt hij onder de naam Entre ’21 bijkans de gehele galerie voor zijn rekening waarbij hij niet bang is voor de ruimte. Met minimale ingrepen verandert hij deze in een echo van weemoed en verlangen, precies de sentimenten die in ieder geval mij bevingen tijdens de quarantaine. Daarbij weet hij met de nodige associaties een gelaagd geheel te doen ervaren waarbij de ruimte optimaal meewerkt, knap staaltje!

Bij de ingang ligt onder de naam #1 Antichambre grof zand op de vloer waardoor je jezelf keihard hoort binnen knisperen! Entre in het Frans betekent tussen (wat je in een antichambre ook ervaart), maar ook “kom binnen” waarbij het verbeelde nabije verleden bedoeld kan worden, maar ook 2021 waarin hopelijk veel zaken anders blijken te zijn geworden.

In de nis ter rechterzijde staat een Blue Tooth speaker die de BBC Worldservice laat horen, # 2 How soon is now. De titel is van een song van de super-romantische neo-punk band The Smiths. Het geluid vult de gehele ruimte en voelt bijna als een massa. Ik zou me niet verwonderen als de Brexit ie continu speelt op de achtergrond van het wereldnieuws hier ook nog een rol speelt!

Achter in de ruimte, naast de deur naar de tuin hangt een kandelaar met een aantal brandende kaarsen

Onder de naam #3 La Calisto krijgt deze naast de natuurlijke weemoed die dit valse licht al oproept een nog veel bredere invulling.

Na deze ervaring kan de bezoeker in de zijruimte achter ook nog wat hoogtepunten zien uit de collectie van den Burg waarin een van mijn favorieten behoorlijk vertegenwoordigd is.

Marijn van Kreij met zeven Breughels over elkaar!

Robert Holyhead

Robert Holyhead

Voor de droedels van van Kreij had ik ook altijd al een zwak!

Mooie vellen met tekst en tekening

Parts Project

Ook in de Villa next Door