17 september 2020
Zoals ik eerder schreef had ik in 2012 in Madrid kennis gemaakt met het werk van Gregor Schneider, een Duitse kunstenaar waarvan ik tot dat moment nog niet veel van gehoord had. Ik was erg onder de indruk van het werk dat in de tentoonstelling Punto Muerto in CA2M te zien was. Nu heeft West Schneider uitgenodigd een tentoonstelling te maken in de Amerikaanse ambassade wat een aansprekende keuze is gezien de preoccupatie van de kunstenaar met beladen architectuur . In eerste instantie is de kunstenaar bezig geweest met zijn geboortehuis in Rheydt nabij Mönchen Gladbach, te beginnen in de kelder en later door het hele huis. Haus u r noemde hij het project. Hij bouwde daar kamers na binnen de gekopieerde kamer zelf en ook manipulaties van die kamers: schuivende wanden, zakkende plafonds en ramen of deuren voor muren. Later bleek dat zich vlakbij Haus u r ook het geboortehuis van Joseph Goebbels bevindt. Hij kocht dat huis en woonde daar gedeeltelijk in een poging achter de wortels van de voormalige propagandaminister van de nazi’s te komen. Na verloop van tijd brak hij het af van binnen uit af, tot op het casco dat al bestond toen Goebbels werd geboren.
In London veranderde hij twee naast elkaar liggende huizen in kopieën van Haus u r onder de naam Die Familie Schneider. Daarin waren zijn vader en moeder te zien, oerbeelden van zijn moeder aan het aanrecht bezig met afwassen en zijn vader onder de douche masturberend achter een plastic douchegordijn. Ook een portret van hemzelf als jongetje in een hoekje met een vuilnisemmer over zijn hoofd, Hiervoor waren acteurs ingehuurd, tweelingen die ervoor zorgden dat de beide huizen exact hetzelfde waren. Die verdubbelingen, verbouwingen, kale koude interieurs zijn kenmerkend voor het werk van Schneider.
In de Ambassade zien we zijn werk over twee verdiepingen en in de kelder. De tentoonstelling begint in de eerste verdieping met historisch werk, experimenten met live acties die waarschijnlijk door zijn achtergrond in de academie van Düsseldorf zijn ontstaan. Er is fotodocumentatie en een daadwerkelijke installatie: de kinderkamer, waar de bedrukkende sfeer door kleuren en een verlaagd plafond direct grote indruk maakt. Lager op de parterre zijn video’s te zien en een installatie die veel herrie maakt en storend is. Het hoort bij de tentoonstelling, het zijn Indische taferelen: Schneider is in Kolkata geweest en heeft daar gewerkt, maar het lijkt me een beetje een fremdkörper. De video’s zijn verslagen van Geburtshaus Goebbels, zoals het project over het geboortehuis van Goebbels heet en van CUBE, een idee met de Kaaba, de zwarte kubus die op het plein in Mekka staat en waar moslims na aankomst ritueel omheen lopen. Hij wilde een kubusstructuur opbouwen op het Piazza San Marco in Venetië en die bedekken met zwarte stof. Dat werd echter verboden en later is de kubus alsnog verschenen in Hamburg, tussen de oude en de nieuwe Hamburger Kunsthalle. Hier verscheen de kubus in de tentoonstelling Black Square, Hommage to Malevich wat nog een extra kunsthistorische referentie aan het werk geeft.
De route verder volgend zien we een beangstigende klont zwart achter tralies aan een plafond hangen met de omineuze naam Bombe. Het ziet er niet high-tech uit, maar als de sculpturen uit Kolkata zwart geschilderd en dat maakt het nog meer beangstigend. Dat geldt ook voor Interrogation Room, maar die is wel high-tech, met een eenzijdige spiegel aan het einde en een kaal wit interieur waarin een diagonale wand een eindeloos perspectief suggereert. Cleane informatieproductie: met in het hoofd de verhalen over ondervragingen van gevangenen in Guantanamo en andere geheime foltercentra wil je als bezoeker snel weg wezen! Dit is eigenlijk ook zo in de Dark Room en bij Cryo-tank Phoenix III (Phoenix III! ) die godbetere op Allerzielen in een kerk werd gepresenteerd.
De tentoonstelling is erg geslaagd, door de locatie en haar geschiedenis en door de keuze in werken (alhoewel dat werk uit Kolkata voor mij niet had gehoeven). Het is niet echt een plezier er door heen te lopen, maar het zet je aan het denken over aan- en afwezigheid, geheugen, geboorte en dood. Al die kale ruimtes zijn waarschijnlijk veroorzaakt door een niet heel kleurrijke jeugd, maar die kaalheid scherpt wel de werken aan tot de harde kern. Vanuit het werken aan Haus u r is een oeuvre ontstaan dat veel breder reikt dan de persoonlijke trauma’s in een kaal huis in Duitsland!
Begraben: 1984, eerste live actie: een gat graven, erin gaan liggen, eruit klimmen en het gat weer dicht scheppen.
Schwimmen – 1985
Mehlorgie – 1985
Mehlorgie – 1985
Kein Tisch – 1985
Isolierte Wand – 2000 geisoleerde elementen die in Haus u r werden gebruikt
U R 6 – Wunderkammer (Eingang en Wunderkammer) – 1989
Hinterhalt – Erhöhter Boden mit Falltüren – 1986 Een voorbeeld van de manier waarop Schneider de kamers concipiëert als val voor de bezoeker waar hij bevoorbeeld plotseling in een gat kan vallen.
U R 8 Total isolierter Toter Raum – 1989 Zo zijn deze kamers totaal geïsoleerd en gesloten voor de buitenwereld waarin geen leven mogelijk is.
U R 5 en U R 6, Een raam van Haus u r gezien van buitenaf, ondoordringbaar door een gordijn.
Zwillingstochter (1 + 2) – 2008
Completely Insulated Boxes – 1986 De kunstenaar stelde zich voor dat in een van die dozen een mens probeerde de aandacht te trekken terwijl dat door genomen maatregelen onmogelijk is.
U R 12 Total Insulierter Gästezimmer – 1995 Een fotosequentie over het productieproces van deze totaal geïsoleerde kamer.
Detail van Total Isolierter Gästezimmer.
U R 12 Total Isolierter Gästezimmer – 1995, het resultaat van alle werkzaamheden.
Paradies – 2000: een parallel tussen auto-erotische fantasieën en action painting
U R 10 Kaffeezimmer – 2000
U R 10, 1 t/m 5 – 1993
Mann, liegend mit steifem Schwantz – 2004
Kinderzimmer – 2008
Bauch – 2002
Treppenhaus – 1989 (Rheydt) en Treppenhaus 2001 (Venetië)
Im Kern – 1996 en U R Puff – 1996 De toegang tot de kelder van Haus U R met een houten ladder en rechts de toegang tot een verboden gebied
Deutscher Rauhfasser – 2014 Deel van het Haus Goebbels project
Die Familie Schneider – 2004
Unknown work – 1996
Haus u r – 1985
Cubbe Venice -2005, een maquette met de zwarte kubus op het San Marco plein
Video met de zwarte kubus in Hamburg
German Angst – 20014
3-D SCAN Geburtshaus – 2014 Voorstudie voor het ontmantelen van Goebbels geboortehuis op een USB-stick
Essen – 2014, de kunstenaar eet in het huis van Goebbels
Schlafen – 2014 De kunstenaar slaapt in de kamer waar Goebbbels werd geboren.
Entkernung Geburtshaus Goebbels – 2014
Entkernung Geburtshaus Goebbels – 2014
Entkernung Geburtshaus Goebbels – 2014
Bombe – 2001
Interrogation Room – 2006
Dark Room – 2008
Cryo tank Phoenix III
West
chmkoome's blog 