Symptom Bauhaus

13 januari 2020

Bauhaus is honderd jaar geleden in Weimar opgericht door Walter Gropius en dat was het afgelopen jaar internationaal aanleiding tot veel terugblikken. West, dat de door Marcel Breuer gebouwde voormalige Amerikaanse Ambassade in gebruik heeft, vond dit jubileum een gelegenheid om een tentoonstelling te organiseren over de verwevenheid van Bauhaus kunstenaars met het Nazisme en het latere militair-industriele complex in de Verenigde Staten. De tentoonstelling is samengesteld door Hans D. Christ en Iris Dressler, beiden verbonden aan de Württembergischer Kunstverein.
In 1919 was de eerste wereldoorlog juist afgelopen en er was behoefte aan nieuwe idealen. Eerder ontstond het futurisme in Italië, het Vorticisme in Engeland en dada in Zürich. Allen waren kritisch op de tot dan toe heersende ideeën in de kunst en wilden het liefst alles vernietigen om opnieuw te beginnen. Het Bauhaus wilde een combinatie van het Engelse Arts & Crafts idee uitwerken: de combinatie van kunst en kunstnijverheid moest nieuwe mogelijkheden naar voren brengen. Nieuwe leefomstandigheden moesten ontwikkeld worden voor de burgers van een door oorlog en technologische, sociale en economische omwentelingen veranderende maatschappij.
Wat deze tentoonstelling laat zien is dat de gerichtheid op de maatschappij studenten en docenten van Bauhaus ook daadwerkelijk heeft laten functioneren in de maatschappij zoals die zich ontwikkelde. Dat die maatschappij in Europa nazistisch werd en dat diverse deelnemers aan Bauhaus later in Duitsland tijdens het “Wirtschaftswunder” en in de Verenigde Staten tijdens de enorme economische ontwikkeling na de tweede wereldoorlog ook minder politiek correct zeer actief waren is dan niet heel vreemd.

De tentoonstelling laat veel voorbeelden zien van dit soort engagement waarbij opvalt dat de meer humanistische ideeën totaal ontbreken. De mens wordt gezien als onderdeel van een machine en als zodanig behandeld: leefruimtes worden precies op de mens afgemeten, productiviteit wordt wetenschappelijk geoptimaliseerd, zelfs voor gehandicapten. De productielijn van Henri Ford, een economische innovatie die de autoverkoop in de V.S. enorm deed toenemen, werd later opnieuw uitgevonden en verbeterd, ten koste van de arbeiders.
Het valt op datin deze tentoonstlling voornamelijk de toegepaste kunsten worden genoemd. Mensen als Johannes Itten, die de befaamde “vorkurs” ontwikkelde, Joseph Albers en zijn vrouw Anni Albers, die later in de Verenigde Staten actief was bij Black Mountain College en nog later aan Yale University èn bijvoorbeeld Theo van Doesburg die toch ook met niet geringe idealen bij Bauhaus betrokken is geweest worden niet genoemd in dit verband.

Bovendien worden ook een aantal contemporaine kunstenaars getoond die nogal verwarrend werken in het verhaal dat weliswaar door het gebouw van Breuer gestructureerd wordt, maar af en toe ook wat gefragmenteerd over komt. Bij deze wat indrukken:

Proloog, de film Consequences van John Barker en Laszlo Vancsa. Tijdens het vertonen van winterlandschappen wordt een oude man geinterviewd over de gebeurtenissen en verbanden binnen Bauhaus. Een mooi begin.

Affiche Das Wunder des Lebens van Herbert Bayer uit 1935. De tentoonstelling toonde openlijke verwijzingen naar de nazistische rassenleer en wordt gebruikt als voorbereiding voor de rassenwetten van Neurenberg.

Affiche van Herbert Bayer voor de Bauhaustentoonstelling in Stuttgart in 1968: Bauhaus – Construction of a myth, waar Bauhaus als deel van de identiteit van het nieuwe Duitsland wordt gepresenteerd en het oorlogsverleden wordt genegeerd..

Nog meer pimpen van de biografie: Deze poster voor de Duits Arische textielindustrie werd later door Bayer veranderd zodat banden met het nazisme en het uit de markt drukken van joodse textielhandelaren niet meer herkend werden.

Tijdens de eerste wereldoorlog had fotograaf Edward Steichen de leiding over de leiding over de operatie waarin de American Expeditionary Force luchtfoto’s maakte met de bedoeling inlichtingen in te winnen over strategische doelen bij de vijand. Een hoeveelheid van die foto’s kwamen na de oorlog in zijn collectie terecht en onder zijn naam verkocht.

Bij de verhuizing van Bauhaus van Weimar naar Dessau was o.a. de eigenaar van de Junker-fabrieken, Hugo Junkers, betrokken. In 1933 werden de Junker fabrieken door de nazi’s onteigend en tot staatsbedrijf gemaakt. Daar werd o.a. Zyklon B ontwikkeld voor de concentratiekampen en de Junkerbommenwerpers die in de 2e wereldoorlog zo’n enorme schade aanrichtten in Europa. Een aantal originele Bauhaus leden werkte op deze locatie.

Het Dammerstock-complex in Karlsruhe uit 1929 van Walter Gropius is direct beïnvloed door Le Corbusier en zijn artikel A House is a machine machine for living

De futuristische opera Sieg über die Sonne is een opera uit de Russische Avantgarde uit 1913 waaraan o.a. Kazimir Malewitch aan had meegewerkt. De interpretatie van El Lissitzky structureert het tweede gedeelte van de tentoonstelling met gebruik making van diverse menstypes die figureren in de opera.

Illustratie van de economische ontwikkelingen na de tweede wereldoorlog

En van de voorbeelden van meer contemporaine kunstenaars die er bij de tentoonstelling betrokken zijn: Fernando Bryce. Het illustreert de politieke situatie na de tweede wereldoorlog.

The Power Elite is een studie naar de organisatie van macht in de Verenigde Staten en bekritiseert de democratie door zich af te vragen of de militaire, politieke en zakelijke elite niet meer macht hebben dan het volk.

The Container Coörporation of America was een bedrijf dat grafische kunst en vormgeving ondersteunde. Herbert Bayer en Laszlo Moholy Nagy profiteerden daar behoorlijk van. In de tentoonstelling Modern Art in Advertisinig werden in 1945 de avant-garde reclame illustraties van het bedrijf getoond.

Werk van Willem de Kooning, Xanti Schawinsky, Ferdinand leger e.a. werden daarin getoond.

Het Atlantropa project, een plan van de architect Sorgel om een dam in de Middellandse zee te bouwen en zo het waterniveau te laten zakken. Energievoorziening extra land, te bevolken door Europa om zo een barrière voor de Afrikanen te vormen .

Dat daarbij grote delen van Afrika onder water zouden komen te staan werd niet als probleem gezien.

Een aantal Bauhaus architecten werden voor dit plan ingezet.

Wederom het denken over woningen

De architect Ernst Neufert, die bij Bauhaus had gestudeerd, was een authoriteit op het gebied van normering en rationalisatie van de bouwplanning.

Zijn Bauentwurfslehre en zijn Bauordnungslehre zijn standaardwerken voor de architectuur. Gefundenes Fressen voor de nazis, hij heeft dus met Speer in werkgroepen geschreven en het eerste boek heeft een introductie van de nazi-architect.

Herbert Bayer,die enthousiast voor de nazis’s gewerkt had, werkte in de Verenigde Staten even enthousiast voor the powers that be. In het MoMa organiseerde hij twee propagandistische exposities over de tweede wereldoorlog. Dit lijkt op de wereldkaart van Buckminster Fuller.

Huizenbouw en segregatie waren verbonden in de V.S. zoals hier te zien is.

Laszlo Moholy-Nagy: Marseille Vieux Port – 1929

Een van de contemporaine aanvullingen: Mona Mahall – Asli Serbest: The Fatigue Museum – Working Chairs

Na de oorlog gelukkig in een moderne wereld

Met architectuur als machtssymbool (en die Trans-America Pyramid is nu eigenlijk wel mijn favoriete gebouw!)

Gepubliceerd in 1941 is Space, Time and Architecture een van de klassiekers over architectonische theorie over de culturele context van moderne bouw en stadsplanologie.

Het Pentagon is ook een monolithisch gesloten gebouw dat het naar binnen gekeerde karakter van de politieke en militaire macht in de Verenigde Staten uitdrukt.

Studies van Laszlo Moholy-DanielNagy naar een ruimte-modulator

Onderzoek naar tijd en beweging om de meest efficiënte methode om een beweging uit te voeren. Deze studie is uitgevoerd om werkmethodes te verbeteren.

Een Duitse affiche ten bate van productiviteitsbevordering

Wetenschappelijke onderzoeken gingen steeds verder in het zoeken naar de grenzen in verschillende disciplines. Zo zien we hier een still uit een film over het afsluiten van de zintuigen bij een persoon die volkomen bewust is. Zintuigelijke deprivatie als martelmethode werd serieus onderzocht.

De affiche van El Lissitzki: Beat the Whites with the Red Wedge uit 1919. Met deze poster probeerde hij met gebruik van basisvormen uit het suprematisme politieke actie te stimuleren.

Dan opeens weer een moderne kunstenaar, Daniel G. Andujàr, die de modernistische principes op kunststof wapens loslaat. Dit refereert aan de poster van El Lissitzki: Beat the Whites with the Red Wedge

Een kritisch artikel in de krant tegen de dehumanisering in de industrie

West

Meanwhile, in Athens: After Babel

18 mei 2019

Until now I haven’t seen much more than subwaystations and the fair so I decided to visit the city. Inquieries told me that in the concert-hall/ cultural centre Megaron Musikis I could find an exhibition under the name “After Babel”, so I decided to visit that. But first I went back to the fair, because we wanted to do the art route that Und. set out in Lefkados street. Not everything could be found or recognized, but we got a lot:

This seems like a deliberate set up!

This white shadow must be painted by an artist, or not?

Unmistakably Vasilis Botoulas was here!

The painter of white ghosts passed by.

This makes me think of the Malieveld project in Den Haag that I participate in!

? Great stuff anyway!

This also seems very delibarate, it connects to the poster in the first picture.

In Kallithea subwaystation I found a hidden painting which I think could have some more attention.

After checking on the installation I could leave for downtown. The exhibition “After Babel” is a trilogy with the subtitle “The Unwritten Library”. The concert hall and the new wing form a labyrinth which the curator Anna Kafetsi changed into the post Borgesian library of Babel. It consists of reading rooms, archives and stackrooms in the public and secret areas of the complex. Happily there are guides that help you find your way in the immense building.

But then in the buiding, the exhibition starts with a beautiful installation by Gary Hill: I Believe it is an Image in Light of the Other – 1991 – 1992 It plays with books and videoscreens

And the second beautiful work is by William Kentridge

A video that goes trough a book: Second hand Reading – 2013

The third work is also a surprise: A video of Ulysses Carriòn, dutch visual poet and book artist we hardly hear about anymore.

It was great to hear him talk about his work… Bookworks revisited – 1986

Kyrillos Sarris: The Journey of a Fool Stop – 1995

Irma Blank: UR-BUCH Ovvero ROMANZO BLU – 1987 An Interesting artist, books, language and painting combined

Stephanie Syjuco: Free Text – This is a workspace with prints of theoretical texts, available on the internet,

Some prints are put up on the outside, take away the leaf that interests you and you can find the URL on it.

Rivane Neuenschwander set up bureaus with typewriters for the public to write whatever they want. Only the texts can not be read, because the signs do not correspond to the letters on the keys

Jorge Méndez Blake: All the Borges Books (conversation between Jorge Luis Borges and Jorge Méndez Blake) – 2018

George Hadjimichalis: 66 Photographs from the archives – persons, details and situations -2012

Kyrillos Sarris: Finn, or the eternal recall of the end – 2011 This is a loop with picture from the life of James Joyce from infancy to death-mask

The one hundred letter word, the first thunderclap from James Joyce’s Finnegan’s Wake.

Annotations from Finnegan’s wake, it ’s so huge it buries the book itself

Gary Hill: Viewer- 1996

Jorge Méndez Blake: From an unfinished work (the garden of Eden) – 2014

Jorge Méndez Blake: 20 things I learned about libraries (detail) – 2018

Rania Bellou: Confession of a kiss I-XII, Turning a hundred times around I, II – 2014 The reconstruction of the life of Mrs. Margareth Becker of new York in drawings and installation

The drawings seem to fade away which gives a dreamlike quality to them

Irma Blank: Radical writings – Dal libro totale – doppia pagina VIII – 1983

Estefania Peñafiel Loaiza: Sismografies 3. Entrenerfs – 2013

Fiona Banner: Performance Nude – 2007

Fiona Banner: Performance Nude – 2007 It’s interesting that the nude is painted in tekst, which gives a totally different effect and a time element to the work

Rania Bellou: The diary of M. Becker 1940 – 2014

Estefania Peñafiel Loaiza: Déclaration de flamme – 2011 – 2018 A text in charcoal and gunpowder on two sheets of paper, not printed but placed directly on the surface. It could blow away in a minute which gives it an ephemeral quality.

Rania Bellou: Dismantling the Past – 2014

Of this work I didn’t find info, liked the drawings though

And the snakes went all over the building in the garage

Jorge Méndez Blake: The Castle – 2007 About Franz kafka’s book The Castle

Shilpa Gupta: For, in your tongue, I cannot fit – 100 jailed poets – 2017 – 2018

Shilpa Gupta: For, in your tongue, I cannot fit – 100 jailed poets – 2017 – 2018

George Hadjimichalis: Workshops of projects and images in crisis – 1994:  A shack in which surfaces are prepared to paint on. There should be a colour chart of the sky, a description of places and a history of the building of men’s houses. This is part of a workshop as part of a series of exhibitions when Greece presided over the European communities in 1994.

This the exterior of the shack

Michael Mandiberg: Print Wikipedia – 2009 – 2016

Thu van Tran: To exist hidden – 2009

The exterior of the building which was designed by Marcel Breuer

At night, at the fair, Lucia Bricco performed part III of “The Morning, the morning, the morning”.

The dead tree was stamped against the blue floor splitting in four

And at the end coffee again!

After Babel

Platforms project 2019

#Onzeambassade

16 februari 2019

West heeft het voor elkaar: vandaag werd hun eerste tentoonstelling en daarmee de voormalige Amerikaanse ambassade geopend voor het publiek! Met de titel “#onzeambassade”, trots op een wimpel voor de ingang, is daarmee een event georganiseerd dat enorm veel publiek trok vanavond. Veel mensen zullen opgelucht zijn dat de staat van beleg die dit gedeelte van de stad jarenlang ontoegankelijk hield in en om dit gebouw van Bauhaus-architect Marcel Breuer en het met veel plezier bezoeken. Vanavond werd voor mij ook duidelijk dat het een bijzonder geslaagd gebouw is dat moet blijven en een publieke functie zou moeten houden. West heeft daartoe direct een soort studiezaal in de voormalige bibliotheek ingericht die tijdens de openingsuren vrij toegankelijk is. Tegelijk is daar ook de nogal conceptualistische tentoonstelling “Roussel, Brisset, Duchamp” ingericht waar ik bij deze gelegenheid verder niet op in zal gaan. Er was een DJ bezig en het was er nogal druk dus enige concentratie was niet op te brengen. Tijdens een wandeling door het gebouw die met een routing begeleid door suppoosten werd aangegeven kwamen we heel pesterig werk van Candice Breitz tegen, video’s met verhalen van vluchtelingen. De eerste twee werden geacteerd door Alec Baldwin en Julianne Moore, bekende Hollywoodsterren. Daarna werden de verhalen door de vluchtelingen zelf verteld. Een mooie middelvinger richting the big T, gezien de huidige situatie in de V.S. Daarna volgt het werk van de Chinese kunstenaar Tehching Hsieh, die een ondergrondse populariteit geniet vanwege zijn extreem langdurige performances. Dan is ook nog een sociaal werk te zien van Assemble Transnational Interstate Art Agency. Dit architectuurcollectief werd uitgenodigd de ambassade een meer sociale functie te geven en zij nodigen de bezoeker uit te participeren in wat de ambassade moet worden. Dit TIAA gaat met de oostelijke vleugel van de amabassade aan de slag om daarin de ideeën van Bauhaus te laten resoneren. Ideeën die later overigens ook in de Verenigde Staten in de ideeën van John Dewey en van Black Mountain College tot uiting zouden komen.
Het werd dus echt een vette gebeurtenis waarin West met nieuwe letters en kekke uniformpjes een mooi accent vanuit de vormgeving bijdroeg. We volgen de ontwikkelingen graag verder, ik vraag me af in hoeverre dit spoort met de gemeentelijke ideeën voor een museumkwartier.

Bij de ingang aan de balie meteen de kekke uniformpjes en drukwerk

Candice Breitz: Love Story

Candice Breitz: Love Story

Candice Breitz: Love Story

De kenmerkende ramen van het gebouw van binnen

Een spiegel in het trappenhuis, daar stond vast een camera op!

Ik zag het al eerder langs komen, maar het is een trappenhuis van een sobere monumentaliteit.

De Chinese kunstenaar Tehching Hsieh met zijn performance van een jaar.

Tijdens welke hij elk uur de tijd op een prikklok bij hield!

Er staat ook een video over het gebeuren.

Een tweede one-year performance 1981-1982 liet hem een jaar in Manhattan op straat wonen

Foto’s van die performance

Een tafel van TIAA met een uitnodiging te participeren. Te zien op http://www.tiaaembassy.com

Een inspirerend wandje van TIAA

In het prachtige auditorium (een video van het plafond ging mis helaas) deed Guy Tavares, musicus par excellence, een spoken word performance. Het bestond uit een persoonlijke versie van Bijbelverhalen.

De bibliotheek met de prachtige lampen van Breuer

En tot slot nog een blik op de ambassade by night, een heel mooie avond!

West

#Onze Ambassade