23 november 2020
Zaterdag verscheen in NRC een artikel waarin bekend werd gemaakt dat Arno van Roosmalen’s positie als directeur van STROOM niet langer houdbaar is. De affaire Andeweg is daar volgens dit stuk mede debet aan, maar er wordt ook gewag gemaakt van de situatie met Gamal Ez. Een beetje vreemde en insinuerende toevoeging die me niet terecht lijkt. Deze Egyptische kunstenaar had een nogal intimiderende manier van werken (waarvan ik zelf ook staaltjes heb mee gemaakt) en is op een bepaald moment veroordeeld voor wangedrag naar zijn ex-vrouw. Hij was in Den Haag afgestudeerd en maakte als Haags kunstenaar gebruik van de mogelijkheden die STROOM biedt en na zijn straf ook van de mogelijkheden die het Fonds bood. STROOM heeft zich vanaf dat moment kennelijk niet meer met hem bemoeid.
Ik loop zelf de deur van STROOM niet plat, maar heb altijd veel waardering gehad voor de invulling van hun faciliterende functie die van Den Haag een belangrijke stad maakt in de beeldende kunst in Nederland. Arno van Rosmalen heeft zich in mijn beleving als directeur altijd geëngageerd en creatief opgesteld en was zeker aanspreekbaar. Ik heb veel waardering gehad voor zijn bemoeienissen met het starten van een blog van Haagse kunstenaars, zijn deelname aan discussies op de diverse kunstblogs en zijn pogingen Haagse kunstenaars ook buiten Den Haag een podium te bieden en om de Haagse kunstwereld meer naar buiten te laten kijken.
Op een bepaald moment kwam er meer maatschappelijk engagement in de programma’s van STROOM als presentatie-instelling en de nadruk in de getoonde kunst kwam ook meer op een dergelijk engagement te liggen. Daarnaast werd nagedacht over het belang van kunst in deze maatschappij waarin zich in het begin van het tweede millennium steeds meer problemen beginnen te ontwikkelen. Een ontwikkeling die zich in het hele culturele veld voordoet, maar waarin STROOM mijns inziens wel heel sturend wil zijn in een lokaal kunstenveld dat zich daar niet altijd in kan vinden. Deze ontwikkeling culmineert in een situatie waarin STROOM zelf toegeeft dat ze niet meer weet hoe het moet functioneren als presentatie instelling, wat haar taken zijn en welk belang kunst heeft. In informatie mails kondigt ze een periode van onzekerheid aan waarbij de Uncertainty Seminars twijfel als culturele strategie omarmen en in het programma onderdeel Our house is your home internationale organisaties de tentoonstellingsruimtes over te laten nemen om te tonen wat zij relevant, urgent of uitdagend vinden. Ik neem aan dat de bedoeling is daarvan te leren. Ik weet niet wat de positie van de directeur hierin geweest is, maar het valt zeker allemaal onder zijn verantwoordelijkheid.
Ik woon bij STROOM om de hoek en mijn neiging daar langs te gaan om te kijken wat getoond wordt is de laatste jaren niet echt groot geweest. De Uncertainty Seminars heb ik voor een deel ook door praktische problemen niet kunnen bezoeken, maar daarnaast had ik ook niet altijd het idee dat ik daarop zat te wachten. Als ik langs liep en door de etalage naar binnen tuurde was het niet altijd duidelijk wat er gebeurde. Het oogde eerder wel bruisender dan de laatste tijd en dan bedoel ik voor de Corona-crisis (waarin overigens wel een open call uit ging voor projecten over de gevolgen van de pandemie en opdrachten werden gegeven aan fotografen om die gevolgen te documenteren, dit met geld van een gepland jubileum. Dat vond ik een fijne reactie op de situatie).
Dat we dus in een soort eindtijd zaten waarin iets nieuws moest gebeuren was wel duidelijk. Dat het directeurschap van Arno van Roosmalen echter zo moet eindigen vind ik pijnlijk voor iemand die veel goeds op zijn naam mag schrijven, maar misschien had hij ook zelf eerder zijn conclusies moeten trekken. Zoals collega Pieters het zo treffend beschrijft: “ieder leiderschap heeft een houdbaarheidsdatum”.
De manier waarop het bestuur van STROOM het vertrek op de site begeleid is wel erg koel en zakelijk, dat roept vragen op over de verhoudingen binnen STROOM. De mail die recent werd gestuurd namens team en bestuur is een en al schuldbesef en goede voornemens. Je hoopt maar dat die goede voornemens niet in de weg gaan zitten in de beoordeling van kunst en kunstenaars.
Commentaar Jeroen Bosch op trendbeheer
Apologie Robert Jan Verhagen met commentaar Jack Segbars
Bertus Pieters op Villa La Reppublica