Gödel Escher Bach

1 juni 2023

In het kader van het Escher jaar heeft West een aansprekende tentoonstelling samengesteld die gebaseerd is op Douglas Hofstadter’s boek Gödel, Escher, Bach waarin lijnen worden getrokken tussen wiskundige Kurt Gödel, beeldend kunstenaar M.C. Escher en componist Johan Sebastiaan Bach. Dit gebeurt ook in deze tentoonstelling aan de hand van een aantal contemporaine kunstwerken in diverse disciplines die voortborduren op de ideeën over zelf-referentie en de grenzen van bewijsbaarheid van wiskundige waarheden die in het boek worden beschreven. Zelfreferentie is een evident element in het werk van Escher, maar ook in de composities van Bach als bijvoorbeeld de Kunst der Fuge herkennen we een structuur waarin we de figuur van de lemniscaat steeds terug zien.

In de kunstwerken die in deze tentoonstelling getoond worden gaat het dus over zelf-referentie, paradoxen, oneindigheid en herhaling. Het is ook een poging om de visie op Escher’s werk te verbreden naar een wat meer actueel begrippenkader, wat in mijn optiek aardig is gelukt. Zo zien we in bepaalde werken van bijvoorbeeld Thomas Ruff, Hanne Darboven of Giacomo Micelli een aantal “fractals” een samen een gecompliceerd beeld vormen en herkennen we in de bewerkte kubussen van Georg Herold de perspectivische tegenstrijdigheden in het werk van Escher. Richard Cavell’s video met de discussie tussen Elliott Gould en Arnold Schönberg die wordt opgediend over de revolutionaire twaalf-toons muziek en het deconstrueren van de grondbeginselen van de westerse harmonie is ook erg interessant, waarbij de camera zich in close up over Weens expressionisme beweegt waarvan we alleen details te zien krijgen.
Persoonlijk vond ik de video van Sigmar Polke intrigerend: op zoek naar geluiden uit het nabije volgt hij een route door de galerie de stad in. Wat volgt hij, wat hoort hij? Het is zo een intrigerend geheel wat hier getoond wordt. In de tentoonstellingsperiode kunnen ook diverse evenementen bezocht worden zoals u op de site kunt zien.

Escheresque illustratie – Ernst Mach: Self portrait (view from the left eye) – 1886
Peter Campus: Three transitions – 1973
Thomas Ruff: d.o.p.e. 08 – 2022
Hanne Darboven: 1 bis 100a, 27.3.1973 – 1973
Eleanor Antin: The King – 1972
Georg Herold: Untitled (Escher Cube) – 1887
Georg Herold: Cube – 1987/2003
Florian Hecker: Bregman/Deutsch Chimera – 2010 (Sound Piece)
Louisa Clement: Representative – 2021 (avatar)
Marcus du Sautoy & Victoria Gould: I is a strange loop – 2019 (theatre play)
Richard Cavell: Speechsong
Royden Rabinowitch: Greased Cone – Elegized tfough two axes A-D ((Imortance of Stan and Ollie) – 2023
Greased Cone – Elegized through three axes A (Importance of Stan and Ollie)
Wim Crouwel: Untitled – 2011
Kim Soun-Gui: Vide-O – 1989
Kim Soun-Gui: Vide-O – 1989 (script)
Joke Olthaar: Berg – 2021 (video)
Herlinde Koebl: Angela Merkel 1989, Angela Merkel 2018
Hansje van Halem: Geschenkpapier Gödel Escher Bach
Giacomo Micelli: The Infinite Conversation – 2022
Conversation Werner Herzog – Slavoi Zizek in deepfake
Arthur Reinders Folmer: Fabel, the animal typeface – 2023
Christian Bök: Protein 13 – 2013
Sigmar Polke: Blockade ’69, Raum IX, TV broadcast (Berliner Fenster)

West

The personification of a mathematical order

28 mei 2023

Bovenstaande titel geeft te denken: heeft een kunstenaar zich een bepaalde mathematische volgorde eigen gemaakt? Of is een mathematische volgorde uit een persoonlijke situatie voort gekomen? De tentoonstelling die John van Oers heeft ingericht bij …ism geeft aanleiding te denken aan het laatste, waarbij ik moet opmerken dat ik die mathematiek niet echt herken in de volgorde van gebeurtenissen in het leven van de kunstenaar die voornamelijk in de installatie met dezelfde titel zijn weergegeven. Hoogstens herken ik dat in de vorm van de chronologie die bescheiden is aangegeven met jaartallen. Die installatie is overigens wel heel fraai ingericht: het is mooi hoe zij zich vanuit een relatief donker gedeelte van een lange gang ontwikkelt naar het licht aan het einde van de gang, waar het werk het heden nadert. De gebeurtenissen zijn in nagenoeg abstracte wandsculptuurtjes vertaald waaruit alle anekdotiek is verdwenen. Het is een mooie manier om autobiografisch werk te maken en toch ook op fundamentele wijze met beeldende elementen bezig te zijn. Het ontbreken van bijna alle kleur versterkt het minimalistische karakter van het werk nog meer.

The Personification of a Mathematical Order – 2023
idem
idem
idem
idem
Idem

Dat geldt niet voor twee installaties die opgesteld staan: In de ingangsruimte van …ism staat een rudimentaire schiettent opgesteld. Ook en tafel met luchtbuksen staat er, maar er mag niet geschoten worden. het geheel is eerder als interactieve installatie gebruikt en wordt nu bij wijze van documentatie getoond. Bezoekers van de eerdere tentoonstelling konden op kleine beeldjes schieten die ook gebaseerd zijn op het leven van John van Oers. Als zij het beeldje los schoten dan kregen zij een ander beeldje cadeau.

PANG PANG: De schiettent
buksen en parafernalia
en de beloning

Het werk in de kelder is het nieuwste: een tekenmachine die ronddraait en de wanden met een kant betekent en met de andere kant weg gumt. De wieltjes tekenen ook nog wat op de vloer, een duidelijk in het hier en nu geplaatst en auto-referentieel werk dat de tentoonstelling nog wat meer diepte geeft en zich druk maakt over de toekomst.

To do – 2023

…ism

Hoogtij

26 mei 2023

Vanavond had ik niet veel tijd voor Hoogtij, veel had ik al gezien en van twee tentoonstellingen maak ik nog een apart postje. Wàt ik gezien heb was de moeite waard. In het mooie weer bewogen zich veel mensen van locatie naar locatie en tussen de bedrijven door hoorde ik enthousiaste verhalen. Bij deze een kort verslag over enige locaties.

Bij Maurits van de Laar laat veel-tekenaar Henri Jacobs onder de naam Geologiën, plooien en ploegen zijn werk zien. Naast de gebruikelijke precieze tekeningen heeft Jacobs zich nu ook in de derde dimensie gewaagd met keramisch vloerwerk en maakte hij ook vlechtwerken, waarmee hij het oppervlak van zijn werk structureert. Ik vind dat hij met het doorsnijden van zijn oppervlakken het werk ook wat meer tot leven brengt. Wie weet wat de boerenzoon verder nog laat groeien en bloeien.

Henri Jacobs: Kolkata pavement patterns
Je zou denken dat hier het Escherjaar herdacht wordt
Henri Jacobs: vlechtwerk

Dan gaan we naar HEDEN dat ook mee doet aan Hoogtij. Er is een mooie tentoonstelling met werk van Arjan van Helmond en twee anderen, maar van Helmond steelt de show:

Arjan van Helmond
Arjan van Helmond
Arjan van Helmond

Bij het nieuwe Corneroh tekent Urs Pfannenmüller een muur van piepschuim. Zoals hij verklaart in een tekst bij zijn tentoonstelling in Pulchri houdt hij van het in de inktpot steken van de pen en van het krassen op papier tijdens het tekenen. De regelmaat en de geluiden brengen hem in een soort trance. precies dat wilde hij in zijn performance in Corneroh laten ervaren met video, geluidsapparatuur en een pen en papier:

KV02 bij de hofvijver is een wat onduidelijk gebeuren waar toch regelmatig goede tentoonstelling worden gemaakt. Ruimtes kunnen gehuurd worden voor korte of langere tijd en soms maken interessante kunstenaars of groepen daar gebruik van. Ik ging even kijken om werk van jonge kunstenaars te zien:

Sanne Maes
Eliza Reszka
Ik weet niet van wie dit is, zag het al bij een eindexamen waar ik het ook een mooi portret vond.

Als laatste bezocht ik The Balcony, een nogal conceptueel initiatief dacht ik de vorige keer. Dat valt echter dit keer mee en ze hadden zelfs dit keer een tekening van Rinus van de Velde aan de wand. Harriet Morley, de verse directeur van Platform BK (wordt allen lid!) laat ook werk zien!

Een poster met werk van Alexis Gautier
Waarvan de afbeelding uit een mooie video afkomstig is
Rinus van de Velde
Harriet Rose Morley aan de wand en naast het werk.

Hoogtij

Sferen

21 mei 2023

Bij Pulchri aan het Lang Voorhout opende gisteren een solotentoonstelling van Urs Pfannenmüller, de Zwitserse kunstenaar die zich in Den Haag vestigde en hier naam maakte. Hij pakt uit met een tuinzaal vol pentekeningen waartussen, als leestekens, kleine schilderijtjes zijn opgehangen. De enorme hoeveelheid pentekeningen zijn allemaal in de laatste jaren gemaakt. Je herkent de tuinstructuren uit zijn schilderijen, maar ook nogal surrealistische beelden met mensfiguren die in zijn schilderijen ontbreken. De tekeningen moeten wel wat tijd hebben gevergd, want sommigen zijn volgetekend met fijne structuren van ringetjes, punten of lijntjes. Die wolken omringen figuren die tegenover elkaar staan of die alleen in een kleine ruimte zitten of liggen. De kunstenaar laat zich meeslepen door het gekras van zijn pen en raakt misschien in een trance. Sommige tekeningen doen aan Beckett denken, een groot wachten lijkt zich af te spelen rond de vraag ‘blijf ik binnen of ga ik naar buiten”, het is misschien de confrontatie tussen natuur en cultuur die in zijn schilderijen ook evident aanwezig is. Het zijn mooie tekeningen, effectief gepresenteerd in een zwarte lijst.

De kunstenaar zegt zelf dat hij ervaringen, waarnemingen, gebeurtenissen of boeken die hij las gebruikt als onderwerp voor de tekeningen. Het zijn de neerslagen van mentale processen bij de verwerking van belevenissen en dat klinkt al snel naar een dagboek, een fascinerend dagboek dat steeds een andere wereld opent.

Gevoelsmatig gehangen tekeningen

Pulchri Studio

Robe bleu, fond rouge-2

20 mei 2023

Wat zich laat aanzien als een tweejaarlijks gebeuren opende vandaag voor de tweede keer bij Quartair: de staat van de schilderkunst naar het inzicht van Haagse kunstenaars Nies Vooijs, Annemieke Louwerens en Pietertje van Splunter. Een nogal ambitieus uitgangspunt dat misschien te verdedigen valt met het argument dat het persoonlijke inzichten zijn van drie schilders die hun sporen ruim hebben verdiend met schilderen. Het is opvallend dat in deze tentoonstelling niet alleen verf gebruikt wordt om schilderkunstige problemen te behandelen, ook textiel en gekleurd folie zijn opvallend aanwezig en ook keramische beelden vormen deel van deze expositie. Wat me vooral aan stond is het werk van Jacqueline Peeters dat onbekommerd tekst en beeld in abstracte beelden combineerde met een even vrij materiaalgebruik. Verrassend goed werk waarvan best veel te zien is in deze fraaie groepstentoonstelling!

Jacqueline Peeters: Rode Stoel – 2016
Jacqueline Peeters: My last unsold painting – 2023
Schilderkunst in context: Andreas Exner: Lascaux dioxazin violet clair-BMW 1600 – 2023 met op de achtergrond een werk van Robine Clignett
Robine Clignett: vlnr bonne nuit le jour – 2022, longing of the plants – 2021
Jochem Rottevee: Colour has to travel – 2023
Marcos Kueh: Woven talisman # 03 The birthday boy – 2023
Helen Frik: The Eternal – 2015
Helen Frik: The Eternal (detail) – 2015
Jacqueline Peeters: La fidanzata – 2021
Walter Swennen: Untitled – 2003
Walter Swennen: Untitled – 1992
Andreas Exner: Roter Rock – 2021
Jacqueline Peeters: Quartair Follr Plan – 2023

Quartair Contemporary Art Initiatives

A Fug and his daughter

17 mei 2023

Bij HOK Gallery is op dit moment een bijzondere tentoonstelling te zien met werk en documentatie van Tuli Kupferberg, een van de oprichters en The Fugs, een underground band in de Verenigde Staten in de zestiger jaren . Opgericht door Kupferberg en Ed Sanders, twee dichters, werd de band een gedreven politieke en anarchistische eenheid die zich met vele acties tegen de oorlog in Vietnam verzette. Ze hadden banden met de beatpoets, zo waren Allen Ginsberg en Gregory Corso te horen op hun eerste lp. De vrijmoedige teksten waren duidelijk beïnvloed door de dichters uit die beweging en de muziek was folky, maar klonk soms naar de Velvet Underground wat in de hedendaagse beschrijvingen de vraag doet oproepen of zij de eerste punks zijn. Te zien zijn eenvoudige affiches, teksten en tekeningen van Tuli Kupferberg en bij bezoek aan de galerie zal men met plezier de eerste LP, The Fugs First Album, draaien. Kupferberg overleed in 2010, maar zijn dochter Samara toonde het materiaal in New York en bracht het nu naar Den Haag. Ze voegde er nog wel fijne potloodtekeningen van haar zelf toe aan de tentoonstelling

Het is een interessante tentoonstelling die naadloos past in het door een punkverleden gevoede programma van de galerie. De interesse in collage, tijdschriftjes in riso en andere snelle druktechnieken met een DIY attitude voegt zich zo in een bredere stroming in de cultuur die van dada en surrealisme naar de beats, hippies en punks beweegt waarbij geen discipline wordt geschuwd. Dat is ook zeker te zien aan de zondagmiddag activiteiten die sinds april plaats vinden, een mooie aanvulling op het programma. De tentoonstelling A Fug and his daughter is inmiddels verlengd tot en met 28 mei en is ook tijdens Hoogtij te bezoeken.

Een eenvoudig gestencild A4tje
Is genoeg
Dochter Samara Kupferberg
Gedicht van Tuli Kupferberg
Tulis Kupferberg
Aandoenlijk eenvoudige tekeningen
En ook theater
Vergezeld door tekeningen van Samara Kupferberg
Strips werden naar believen gesampled
Een door HOK Gallery uitgegeven editie
Stomp with the Fugs!
Flyer met Ed Sanders en tekening van Samara Kupferberg
Ook bekende vormgeving
Dit deed me denken aan Charles Olsens Glyphs
Uit het leven van een dichter
Gedicht van Tuli Kupferberg
Affiche Vietnam protest
Tekeningen Tuli Kupferberg
Collage Chano Pozo
Om een beeld te geven van de muzikale kontekst
En van de literaire kontekst!

HOK Gallery

Maldoror galerie

15 mei 2023

Op de zaterdagse wandeling naar het Malieveld passeerde ik ook de Maldoror galerie, de etalage van Het Sterhuis, een onderdeel van REAKT, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Curator van Maldoror galerie is Anthony Blokhuis die eerder ook het roemruchte Maldoror mede intitieerde. Nu stellen Olga Grig en Hans Vermaat werken tentoon:

De etalage met de onvermijdelijke reflecties op het raam
Schaakbord: Hans Vermaat
Schilderij Olga Grig
Voor: Hans Vermaat, achter: Olga Grig

Maldoror Galerie