Performance

27 november 2015

Tot nu toe heb ik nog niet de gelegenheid genomen om de performances van Tino Sehgal te bezoeken in het Stedelijk Museum. Na twee eerdere ervaringen waarvan ik nogal onder de indruk was hoorde ik over de aankopen van het Stedelijk Museum en nam ik me voor om regelmatig een kijkje te nemen. Door toenemende activiteiten in mijn eigen praktijk is het daar niet van gekomen, maar vandaag was ik in Amsterdam en bezocht ik het Stedelijk, uitsluitend voor de performances. Bij het betreden van de vleugel waar de performances zich zouden afspelen hoorde ik direct al een heldere alt zingen: This is propaganda. Traag en met een licht crescendo kwam het uit de keel van een suppoost die na het zingen van de frase zei: This is propaganda, Tino Sehgal – 2002. In de zaal waarin dit zich afspeelde hingen grote abstracte werken, een mooie combinatie, maar ik moest ook denken aan de tekst van Hans Haacke over corporate art wat de ingetogen sfeer in de ruimte wel een schurend randje gaf.
Tijdens het rondwandelen zag ik door een deuropening opeens naast een werk van Carl André een half naakte vrouw dansen, zij stond juist op het punt haar kleding weer langzaam aan te trekken, net zo verleidelijk als ze zich eerst kennelijk ontkleed had. De meeste aanwezige bezoekers dachten dat het afgelopen was en liepen weg, ik bleef als enige over. De vrouw bleef oogcontact met mij zoeken en mij verleidelijk toe lachen terwijl zij het ene na het andere kledingstuk weer aan trok. Het was nogal confronterend en het was moeilijk een enigszins klinische blik te houden en niet af en toe weg te kijken.  Toen zij klaar was zei ze: Selling out, Tino Sehgal – 2002. Er was nog een derde performance had ik begrepen en na een jonge suppoost te hebben gevolgd in de veronderstelling dat zij iets zou doen maakte ik een ronde door de benedenverdieping om later terug te keren. This is propaganda bleef nog steeds door de ruimtes klinken  en weer bij de Carl André gekomen, waar verder niemand was, begon opeens een mannelijke suppoost zich te ontkleden, met alle betekenisvolle blikken en het gedraai die bij een strip-tease horen. Het was iemand die duidelijk de sportschool bezoekt en daar trots op is. Hij hield veel minder afstand dan de vrouw eerder en gleed een paar keer op een centimeter afstand langs me, ik kon hem ruiken en voelen. Dit was minder confronterend, meer een beetje raar, je wordt opeens in een andere wereld getrokken waar ik normaal geen weet van heb. Toen hij zich tot op de slip had uitgekleed zei ook hij: Selling out, Tino Sehgal 2002. Vervolgens kleedde hij zich weer langzaam op de zelfde manier aan als hij zich had uitgekleed. Dit was een tweede, mannelijke  versie van dezelfde performance die ik op een andere manier ervaarde dan de eerste versie waardoor ik echt zo geraakt werd dat ik er deel van uitmaakte.
Toen ik de zaal uitliep werd ik aangesproken door een jonge getinte vrouw, dezelfde suppoost die ik eerder had gevolgd in de veronderstelling dat zij een van de performers was. Zij vroeg me of ik de hele performance had mee gemaakt en wat ik er van vond, ik kreeg de indruk dat ze er zelf moeite mee had. Ik vertelde haar dat ik het vrij confronterend vond, maar dat ik het fascinerend vond te ervaren hoe je in de zalen van het Stedelijk Museum tussen al die bewonderde klassieke werken in een andere wereld getrokken wordt en op andere elementen in jezelf wordt aangesproken. We spraken wat heen en weer en ik vertelde haar zelfs dat ik haar had gevolgd om een van de performances te zien, zij vertelde echter dat die elders in het gebouw plaats vonden. Daarna spraken we verder over de performances tot ik verder wilde. Toen zei ze dat ik zojuist mee had gewerkt aan This is Critique, Tino Sehgal 2008.
Licht verdwaasd liep ik naar buiten, maar ik voelde me ook licht en tevreden: het feit dat ik een stap had gemaakt  vanuit de situatie waarin je als museumbezoeker naar een werk kijkt en er misschien door wordt geraakt naar een situatie dat ik deel uitmaakte van een kunstwerk in een museum en zo een grens hebt overschreden, een grens waarvan je als kunstenaar hoopt dat je die door publiek kan laten passeren, vind ik fascinerend. Er zijn parallellen met het moderne theater, maar dit vond plaats in het museum voor beeldende kunsten wat de situatie toch anders maakt. Het feit dat de strippers zich op dezelfde manier uit- en aankleden geeft een wat formeel tintje aan de performance waarvan je je bij terug denken bewust bent. De zin daarvan zie ik niet direct. This is critique volgde bij mij perfect op de tweede versie van Selling out, omdat ik op dat moment wel erover wilde praten. Het geeft meer dan genoeg aanleiding ook in december nog een bezoek te brengen aan het Stedelijk Museum

 

This is Propaganda, Tino Sehgal – 2002

Stedelijk Museum